Dy ekonomitë më të mëdha në botë përbëjnë pjesën më të madhe të rënies. Rritja në Amerikë është rishikuar me 1.2 pikë përqindjeje nga 5.2% në 4%, për shkak të perspektivave të zbehta të paketës së shpenzimeve sociale të Presidentit Joe Biden, një plani më të hershëm se sa pritej për shtrëngimin e politikës monetare dhe ndërprerjen e zinxhirëve të furnizimit.

Rritja në Kinë, ndërkohë, është ulur me 0.8 pikë përqindjeje nga 5.6% në 4.8% për shkak të kufizimeve të udhëtimit të vendosura si pjesë e strategjisë së vendit kundër COVID-19 dhe një ngadalësimi në tregun e saj të pronave të shkaktuar nga dështimi i Evergrande, prona e lartpërmendur. Gjithashtu pritet që rritja të jetë më e ulët se sa ishte parashikuar më parë në zonën e Euros, Britani, Brazil dhe Rusi, ndër të tjera.

Për fatin e ekonomive në zhvillim sapo Rezerva Federale e Amerikës të fillojë të rrisë normat e interesit, FMN-ja është më pak optimiste. Ajo pret që banka qendrore, e cila mblidhet këtë javë, të rrisë normat tre herë në 2022 dhe tre herë përsëri në 2023. Frika është se këto rritje do të shkaktojnë dalje të kapitalit dhe zhvlerësim të monedhës në ekonomitë në zhvillim ku bën pjesë edhe Shqipëria. Vendet me borxhe të mëdha të shprehura në valuta të huaja, paralajmëron fondi, “duhet të përgatiten për turbulenca të mundshme në tregjet financiare”.

Kjo do të ketë impakt nëpërmjet normave të interesit, të cilat ndikojnë tek normat e inflacionit. Kjo për faktin se rreth 50 % e borxhit publik të Shqipërisë është i denominuar (i huaj) prandaj dhe kostoja e rritjes së borxhit është më shqetësuese.

Inflacioni i lartë në vlerën 3,7%  në dhjetorin e kaluar të cilën Banka e Shqipërisë kërkon ta mbajë në kufirin 3% tregon sinjale jo të mira. Rritja ekonomike do të jetë më e ulët, rreziku nga pandemia është konstant dhe mbi të gjitha duhet përllogaritur dhe konflikti Ukrainë-Rusi i cili do ketë ndikim në ekonominë e Eurozonës ku më të prekurit jemi ne.

Në parashikimet e reja të Kuadrit Makroekonomik 2023-2025, Ministria e Financave raportoi se borxhi publik i vendit vlerësohet të ketë arritur në 80.1% të PBB-së më 2021, duke shënuar rekord gjatë periudhës së tranzicionit.

Borxhi arriti këto nivele pas emetimit të një Eurobondi me vlerë 650 milionë euro në fund të vitit të kaluar duke provuar dhe arsyet e frikës nga FMN-ja për vendet në zhvillim si Shqipëria.

Të dhënat nga Kuadri Makro tregojnë se, borxhi publik në vlerë pritet të arrijë mbi 1.34 trilionë lekë.

Banka Botërore gjatë vitit 2021 paralajmëroi se rritja e borxhit publik të vendit në rekorde historike do të ulë aftësinë e qeverisë për të shpenzuar në projekte investimesh apo drejtime të tjera pas vitit 2021.

Sipas ekspertëve të ekonomisë, Banka e Shqipërisë duhet t’i kërkojë qeverisë të jetë e kujdesshme me borxhin duke bërë konsolidimin e financave publike pasi kjo është e vetmja mënyrë që të mbahet nën kontroll inflacioni./ Armand Kullau