zoom

Ekonomi

Bien investimet e huaja direkte, ulen pagat  në ndërtim dhe sektorin publik

Investimet e Huaja direkte përfunduan tkurrjen e tyre tremujore në tremujorin e tretë dhe shënuan rritje vjetore prej 7.6%, por vlera e tyre nominale mbeti nën nivelet e para krizës duke treguar që IHD ngelen të dobëta në Shqipëri. Në katër tremujorët deri në shtator, IHD-të neto zinin 6.3% të Prodhimit të Brendshëm Bruto, nga 7.1% një vit më parë sipas raportit të Komisioni Europian në raportin e tremujorit të katërt 2021 për vendet kandidate dhe potenciale kandidate për Bashkimin Europian.

Krahasuar me tremujorin paraardhës, paga mesatare ka shënuar rënie të lehtë, për shkak të uljes së pagave në ndërtim dhe në sektorin publik në vendin tonë.

Rimëkëmbja ekonomike në rajonin e Ballkanit Perëndimor humbi një ritëm në tremujorin e tretë të 2021, por megjithatë mbeti i fortë, me PBB-në e rajonit që u zgjerua me 8.6% në vit, krahasuar me 14.5% në tremujori paraardhës. Pavarësisht nga efektet e dobësimit të bazës, rritja vjetore e prodhimit vazhdoi të përfitonte kërkesë e fortë e brendshme dhe e jashtme. Në përputhje me ecurinë e fuqishme ekonomike, nga viti në vit rritja e punësimit u përshpejtua në tremujorin e tretë të 2021 dhe normat e papunësisë ranë në pjesën më të madhe vendet ndërsa pjesëmarrja në fuqinë punëtore u rrit. Deficiti i llogarisë korente të rajonit është dukshëm u ngushtua në 3.9% të PBB-së në katër tremujorët deri në shtator, niveli më i ulët në dhjetë vitet e fundit sipas raportit të Komisionit Europian për vendet kandidate të Bashkimit Europian.

Në 5 nëntor 2021 BE lëshoi disbursimin prej 90 milionë eurosh si këstin e fundit të huasë prej 180 milionë eurosh pasi vlerësoi se Shqipëria kishte zbatuar masat e dakorduara në fushat e menaxhimit të financave publike, stabilitetit të sektorit financiar, qeverisjes së mirë dhe sundimit të ligjit dhe politikës sociale.

Më 25 nëntor, Kuvendi miratoi buxhetin e vitit 2022. Ai bazohet në rritjen e parashikuar prej 4.1% të PBB-së reale dhe parashikon një deficit fiskal prej 5.4% të PBB-së. Të ardhurat tatimore pritet të rriten me 9% krahasuar me buxhetin e vitit 2021, ndërsa shpenzimet totale me 3.1%. Shpenzimet kapitale do të uleshin me 7.4%

Rikthimi i ekonomisë shqiptare vazhdoi me 7% rritje vjetore të PBB-së reale në tremujorin e tretë-2021, pas një rritjeje prej 18.4% në tremujorin e dytë të vitit (rishikuar në rritje me 0.5 pikë përqindje nga tremujori i dytë). Meqenëse të gjitha kategoritë e shpenzimeve, përveç importeve të shërbimeve, tejkaluan nivelin e tyre të tremujorit të tretë-2019, rritja u nxit vetëm pjesërisht nga efektet bazë për shkak të rënies së mprehtë në TM3-2020. Eksportet (+62,7% vjet më parë) vazhduan të jenë shtytësi kryesor, por në ndryshim nga tremujori i dytë, rritja e konsumit të qeverisë (+7,6% vjet më parë) tejkaloi fuqishëm atë të investimeve (+3,8% vjet më parë) dhe konsumit të familjeve (3,3% vjet më parë).

Në katër tremujorët deri në shtator, deficiti i llogarisë korente u ngushtua në 7% të PBB-së (në rënie nga 7.8% në TM2-2021) si pasojë e zgjerimit të deficitit tregtar të mallrave me 0.9 pikë përqindjeje. u tejkalua nga suficiti i shërbimeve në rritje me 1.8 pikë përqindjeje në 11.5% të PBB-së dhe me një rritje të qëndrueshme të remitancave.

Remitancat u rritën me 13.8% në vit dhe rritën peshën e tyre në PBB nga 5% në 5.2% në katër tremujorët deri në shtator. Rezervat valutore u rritën në 4.2 miliardë euro nga 3.92 miliardë euro në tremujorin e dytë, ndërkohë që mbulimi i tyre i importeve mesatare u zvogëlua lehtë nga 8.4 në 8.2 muaj për shkak të rikuperimit të fortë të importeve.

Rritja e inflacionit në 2.4% në tremujorin e tretë u shkaktua kryesisht nga luhatjet e forta të çmimeve të ushqimeve dhe transportit, ndërkohë që në nëntor rritja e çmimeve të energjisë e shtyu normën e inflacionit për herë të parë në vite mbi objektivin e inflacionit prej 3%. Megjithatë, Banka e Shqipërisë (BSH) i konsideroi presionet inflacioniste si kryesisht kalimtare dhe ripohoi në dhjetor qëndrimin e saj të politikës lehtësuese për periudhën afatmesme, duke mbajtur normën e saj të ulët rekord në 0.5%, si dhe normat e depozitave dhe kredive njëditore në 0.1. % dhe 0.9%, respektivisht.

Kursi i lekut vazhdoi të mbiçmohet në tremujorin e katërt në 121.5 lekë/euro.

Rritja e përgjithshme e kredisë për ekonominë u rrit nga 6.6% në tremujorin e dytë të vitit në 6.8% në tremujorin e tretë. Normat mesatare të interesit për kredinë e re në lekë për bizneset janë rritur lehtësisht në 5.6% në tremujorin e tretë, ndërkohë që normat e interesit për kredinë për individë, veçanërisht për kreditë hipotekore kanë vijuar të ulen. Normat e interesit për kreditë në euro si për ndërmarrjet ashtu edhe për individët mbetën në nivelin 4.4%, 1 pp nën mesataren e tyre të vitit 2020.

Në dhjetor 2021, qeveria rriti provizionet për shpenzimet kapitale në amendamentin e pestë të buxhetit 2021, megjithëse deri në nëntor 36% e buxhetit kapital nuk ishte shpenzuar ende dhe deficiti fiskal ishte 1.8% e PBB-së, më pak se një e treta e plani i fundit. Në periudhën janar-nëntor, rritja e të ardhurave tatimore prej 19.3% në vit ka tejkaluar planin e vitit 2021 si dhe vlerat e vitit 2019 në të gjitha kategoritë, përveç tatimeve mbi fitimin dhe të ardhurat personale. Shpenzimet korente u rritën me 6.7% në terma vjetorë, të nxitura nga sigurimet shoqërore dhe mirëmbajtja, ndërsa shpenzimet kapitale u rritën fuqishëm me 33% vjetore (pjesërisht për shkak të punimeve të rindërtimit pas tërmetit) nga rritja e lartë në 2020.

Borxhi publik qëndroi në 73.9% të PBB-së së vlerësuar. poshtë 1.8 pps. krahasuar me fundin e 2020.