FMN thekson se turizmi si industri në rritje, pritet të ndikohet nga emigrimi dhe plakja e popullsisë për tu kthyer kështu një kërcënim për ekonominë. Rrezik sipas raportit mbetet pasiviteti i të rinjve në punë, informaliteti, dobësia në qeverisje dhe ligjvënie si edhe mundësia për rikthim të krizës energjetike.

“Shqipëria do të ndikohej nga e një kërkesë e jashtme më e ulët: Një reduktim i turizmit dhe i remitancave mund të shkaktojë një rënie të papritur dhe të mprehtë të nënçmimit të kursit të këmbimit, i cili do të përkeqësonte presionet inflacioniste. Kushtet më të shtrënguara globale dhe financiare të brendshme do të rrisnin kostot e financimit për qeverinë.

Me gjysmën e kredisë private të shprehur në euro – një pjesë e konsiderueshme e së cilës është e pambrojtur – një lek më i dobët do të ushtronte gjithashtu presion mbi huamarrësit privatë. Rreziqet e stabilitetit financiar do të përkeqësoheshin nga korrigjimet e mprehta në çmimet e pasurive të paluajtshme”, thuhet në publikimin e Fondit.

Autoriteti bën thirrje për një borxh afatgjatë të qeverisë dhe me norma fikse, duke shtuar se reforma fiskale dhe mbikëqyrja e sh.a-ve e PPP-ve, janë çelësi për ruajtjen e qëndrueshmërisë fiskale.

Për FMN-në, tensionet gjeopolitike, ndaj të cilave Shqipëria mbetet e ndjeshme mund të godasin sektorin energjetik dhe të sjellin një përmbysje të papritur të mbiçmimit të kursit të këmbimit dhe një inflacion i vazhdueshëm i lartë.

FMN rekomandon që një kurs këmbimi fleksibël duhet të mbetet linja e parë e mbrojtjes kundër goditjeve të jashtme. Pozicioni i jashtëm i Shqipërisë në vitin 2022 ishte mesatarisht më i dobët se niveli i nënkuptuar nga bazat dhe politikat e dëshirueshme.

“Një monedhë e luhatshme i ka shërbyer mirë Shqipërisë, por nevojitet vigjilencë duke pasur parasysh potencialin e një ndryshimi të papritur, i cili mund të dëmtojë stabilitetin financiar. Kjo kërkon politika makroprudenciale parandaluese të zgjeruara, për kreditë e brendshme dhe ato në valutë”, sugjeron Fondi.

Përpjekjet e mëtejshme për deeuroizimin, të mbështetura nga veprimet e qeverisë për të nxitur përdorimin e monedhës vendase si mjet ligjor, do të rrisnin efektivitetin e regjimit të inflacionit të shënjestruar, rekomandon autoriteti.

FMN përsëriti qëndrimin se kthimi i inflacionit në objektiv ka të ngjarë të kërkojë disa rritje të mëtejshme në normën bazë. BSH-ja rifilloi në mënyrë të përshtatshme shtrëngimin monetar në nëntor 2023, pasi presionet e brendshme inflacioniste vazhdojnë në kushtet e tregjeve të punës të shtrënguara.

Nëse është e nevojshme, autoritetet duhet të kërkojnë financime zyrtare shtesë. BSH do të duhet të frenojë inflacionin përmes politikave shtrënguese vendimtare monetar dhe komunikimit të qartë për të mbajtur pritjet inflacioniste të ankoruara mirë.

Përpjekjet strukturore fiskale për të rritur efikasitetin dhe transparencën fiskale duhet të vazhdojnë për të ruajtur besueshmërinë fiskale. Është thelbësor një monitorim nga afër i cilësisë portofolit të kredisë dhe identifikim në kohë dhe menaxhimi i aseteve problematike.

Sistemi bankar në përgjithësi duket më elastik, por ekzistojnë disa xhepa dobësish. Ka hapësirë për të forcuar pozicionet e kapitalit të disa bankave, përveç provigjonimit të kujdesshëm dhe rishikimeve të fokusuara të cilësisë së aktiveve.

Shqipëria duhet të shfrytëzojë mundësitë e ofruara nga vrulli në rritje i zgjerimit të BE-së për të trajtuar sfidat strukturore afatgjatë. Reformat në drejtësi duhet të plotësohen me rritjen e efikasitetit për të adresuar çështjet e prapambetura.

Autoritetet duhet të shfrytëzojnë daljen nga lista e vendeve të FATF-së nën monitorim të shtuar, duke siguruar angazhim të qëndrueshëm dhe të fortë ndaj reformave dhe praktikave më të mira kundër pastrimit të parave. /ZOOM.AL/