Pothuajse kudo në botë, me siguri do të prisnit që njerëzit të festonin vendin e tyre duke tejkaluar Japoninë, Britaninë e Madhe dhe Gjermaninë, për të pasur më shumë milionerë se kudo tjetër, përveç Shteteve të Bashkuara dhe Kinës.

Megjithatë, jo në Francë. Akuzat fluturuan, të trasha dhe të egra. “Forca historike e Francës ishte modeli i saj social, që i rezistonte të gjitha krizave dhe niveli i pabarazive, i cili është ndër më të ngushtat në vendet e pasura të botës. Jo më! Amerikanizimi i Francës i imponuar nga Emmanuel Macron është këtu për të qëndruar”, shkroi në Twitter Sandrine Rousseau, deputetja e Gjelbër që nuk humbet kurrë një mundësi për të lavdëruar kredencialet e saj të së Majtës. Marine Tondelier, liderja e partisë tjetër të gjelbër të Francës (EELV), kishte thënë tashmë se po ëndërronte për një “Francë pa miliarderë” ose “vampirë”. Dhe është e panevojshme të thuhet, l’Humanité, e përditshmja dikur e fuqishme e Partisë Komuniste Franceze, tha se kjo ishte “logjike” kur mashtrimi tatimor në Francë zbriti “midis 80 dhe 100 miliardë euro” nga buxheti kombëtar.

Por një kritikë e tillë ndahet në një masë të konsiderueshme nga e djathta. Janë 35% e votuesve të Tubimit Kombëtar që pajtohen me znj. Tondelier për këtë pyetje të veçantë (dhe jo shumë më tepër). Në përgjithësi, 38% e francezëve thonë se do të ishin më të lumtur të jetonin në një vend pa qytetarë të pasur. Kjo e shtyn “Le Point” të qendrës së djathtë në një titull ndoshta shumë optimist: “Jo, francezët nuk po ëndërrojnë për një Francë pa miliarderë”. Përveçse pothuajse 40% e bëjnë.

Janarin e kaluar, Philippe Martinez, udhëheqësi i atëhershëm i sindikatës CGT, sugjeroi që elektricistët dhe inxhinierët e gazit duhet të “vizitojnë shtëpitë e bukura të miliarderëve” për të “ndërprerë linjat e tyre të energjisë dhe gazit”. (Kjo nuk ishte komandë e kotë: pothuajse 20 vjet më parë, dy anëtarë të maskuar të të njëjtit sindikatë hynë në shtëpinë private të kryeministrit Jean-Pierre Raffarin në Francën perëndimore dhe bënë pikërisht këtë për të protestuar kundër shkombëtarizimit të pjesshëm të EDF (Njësia e Energjisë Kombëtare), në atë kohë në pronësi të shtetit. Ky lloj gjesti revolucionar i stilit Robin Hood vlerësohet mjaftueshëm në Francë saqë militantët (de)elektricistët e Kryeministrit, të paguar nga shteti, nuk u disiplinuan kurrë, as nga sistemi i drejtësisë franceze, as nga sanksionet në vendin e tyre të punës.

Paratë, për francezët, janë të pista – në një farë mënyre seksi nuk është. (Derisa Dominique Strauss-Kahn sabotoi ofertën e tij presidenciale në 2011 duke ngacmuar një shërbëtore hoteli në Nju Jork, mençuria e Parisit thoshte se askush nuk mund të shantazhonte një politikan me zbulime seksuale, pasi reagimi ka shumë të ngjarë të ishte ngritja e supet tona tipike galike). Por mosmarrëveshjet për paratë e vrasin karrierën tuaj për mirë. Kur kryebashkiaku popullor golist i Bordeaux, Udhëheqësi i Asamblesë Kombëtare, Jacques Chaban-Delmas, u zbulua nga Le Canard Enchaîné, ekuivalenti i Francës me “Privat Eye”, se nuk kishte paguar tatimin mbi të ardhurat midis viteve 1967 dhe 1970, nuk kishte rëndësi se ai kishte thjesht zbatoi ligjin tatimor që i lejonte aksionarët të zbrisnin taksat e dividentit të paguar tashmë nga tatimi mbi të ardhurat e tyre totale. Chaban, që dikur parashikohej të bëhej presidenti i ardhshëm i Francës, u zhduk nga skena në turp të përhershëm.

Rregullisht, të përditshmet e majta si Libération, por edhe sovranistët si Marianne, një e përjavshme me opinione euroskeptike dhe anti-globaliste, kënaqen me faqet e para të urrejtjes dy minutëshe që abuzojnë me “të pasurit”. Piñata e tyre e preferuar është Bernard Arnault, supremi i konglomeratit luksoz LVMH, i cili, në varësi të kujt po llogaritet, është ose njeriu më i pasur ose i dyti më i pasur në botë. Kompanitë e Arnault – Louis Vuitton, Dior, Givenchy, Moët & Chandon, Hennessy dhe shumë të tjera – varen nga etiketa ekskluzive “Made in France” për një pjesë të mirë të prestigjit të tyre, dhe për këtë arsye Arnault punëson, drejtpërdrejt ose tërthorazi, 160,000 njerëz në vendin e vet.

Sektori i luksit sjell më shumë para në ekonominë franceze sesa industria e kombinuar të hapësirës ajrore dhe armatimit. Dhe “vampiri” Arnault dhe kompanitë e tij paguajnë taksa në Francë. Por asgjë nga këto nuk e lë atë nga grepi në sytë e qytetarëve. “Ik mbushu, i pasur i dreqit!” botoi një kopertinë të Libération të vitit 2012 në lajmin se Arnault po reagonte ndaj premtimit të presidentit të sapozgjedhur socialist François Hollande për një grup taksash prej 75% (për të ardhurat mbi një milion euro) duke u transferuar në Belgjikë. Taksa, e cila shkaktoi edhe largimin e aktorit Gérard Depardieu, si dhe të një numri futbollistësh, u hoq në heshtje një vit e gjysmë më vonë, duke sjellë, në befasi, kthime të pakta për Thesarin Francez. Arnault, i cili kishte marrë një pasaportë belge, u kthye.

Është domethënëse që edhe në shprehjen e hapur të urrejtjes shekullore franceze ndaj të pasurve, futbollistët, ndryshe nga Arnault, nuk u vunë në shënjestër. Francezët i urrejnë të pasurit, por ata kanë një imazh të saktë të asaj se si duken: shefat e tyre, pronarët e tyre, bankierët e tyre – një seri klishesh që i përkasin të dy Biblës (“Akush nuk mund t’u shërbejë dy zotërinjve… Zotit dhe Parasë”) dhe gjuhë popullore marksiste. Sado laike ta shohë veten, Franca ka zhytur botëkuptimin si të Kishës Katolike ashtu edhe të Das Kapital. Megjithatë, fitimet e futbollit shihen këtu si rezultat i një fatkeqesie – paratë pothuajse magjike që u paguhen disa djemve të klasës punëtore për talentin e tyre të paparashikueshëm.

Njeriu që e bindi François Hollande të hiqte normën e tij të pafrytshme të taksave ishte ministri i tij 37-vjeçar pothuajse i panjohur i ekonomisë, Emmanuel Macron. Kur ai u bë pasardhësi i Hollande, Macron fitoi brenda disa ditësh nofkën “Le président des ultra-riches – Presidenti i ultra të pasurve” për anulimin e taksës së pasurisë katër dekadash të Francës.

I ndërthurur përmes pakënaqësisë është antiamerikanizmi, i cili po përdoret gjithnjë e më shumë si një shkurtore ideologjike në të dy anët e rrugës. Sot, pjesë të mëdha të së djathtës franceze, në veçanti, e konsiderojnë Amerikën si një Mammon (Zoti i Parasë) veçanërisht të dëmshëm, duke përhapur kapitalizëm të papenguar dhe duke shkatërruar strukturën e shoqërisë dhe kulturës. Në politikën moderne franceze, kthimi i Charles de Gaulle në pushtet në vitin 1958 konsiderohet të jetë pika e kthesës. Dituria konvencionale mbi përvojat e kohës së luftës vë në dukje se ndërsa de Gaulle dhe Winston Churchill e kuptonin dhe respektonin njëri-tjetrin, Franklin D. Roosevelt e urrente udhëheqësin francez dhe u përpoq ta mënjanonte atë në çdo hap. Por për ta vendosur këtu do të ishte të humbisje anti-amerikanizmin e injektuar nga katolikët në të djathtë gjatë gjithë shekullit të 19-të, i ilustruar më së miri nga Charles Maurras, ideologu dhe udhëheqësi i Action Française – i cili informoi një pjesë të patriotizmit të de Gaulle në vitet njëzetë dhe tridhjetë.

Përpara akuzave të Sandrine Rousseau kundër Emmanuel Macron, Nicolas Sarkozy herët u quajt “L’Américain – Amerikani”, gjë që nuk ishte një kompliment. Ai ishte gjithashtu “le Président des Riches – Presidenti i të pasurve”, një term i krijuar nga disa sociologë në traditën e Bourdieu, i ndjeri Michel Pinçon dhe gruaja e tij Monique Pinçon-Charlot. Më shumë se 35 vjet, nga akademikë të specializuar në dallimet klasore, Pinçonët u shndërruan në gjuajtësit kryesorë kombëtarë të të pasurve, me një seri librash gjithnjë e më akuzuese (27 më në fund numërohen) në eksplorimet e tyre në kufijtë e sipërm të borgjezisë franceze. Pas disa dokumentarëve për të njëjtën temë, Monique, vajza e një prokurori publik në Mende, një qytet i vogël në Lozère në Francën Jug-Qendrore, duke kanalizuar të atin, është bërë fytyra e refuzimit të parave dhe klasës së pasur nga Franca.

Ajo do të kishte miratuar një nga taksat më krijuese të Francës kundër të pasurve, “impôt sur les pianos – taksa mbi pianot” të vitit 1893, që krijoi një taksë për një instrument që konsiderohet të jetë i përballueshëm vetëm nga të pasurit. Pasoja e paqëllimshme (si për shumë taksa) ishte shkatërrimi i paarsyeshëm i mijëra pianove për të shmangur taksën, duke përfshirë disa instrumente historike mbi të cilat kishin luajtur Chopin dhe Liszt.

Politika e zilisë ka funksionuar gjithmonë mirë në Francë, një vend ku pasuria e dukshme ishte mënyra më e sigurt për t’u ulur në madhësi, fjalë për fjalë gjatë Revolucionit Francez. Nga gjuajtja e kalorësve templar nga mbreti Philippe le Bel në 1307, i cili lakmoi pasuritë e Urdhrit, deri te denoncimet e protestantëve që çuan në Masakrën e Ditës së Shën Bartolomeut (dhe javë dhe muaj) të vitit 1572 deri në burgimin e përjetshëm të Nicolas Fouquet, ministri i ri i financave i Luigji XIV, për organizimin e një feste shumë të kushtueshme për Mbretin, ideja se paratë janë gjithmonë të paligjshme ekziston në Francë prej shekujsh dhe asgjë nuk do ta lëkundë atë. / Përgatiti në shqip Zoom.al