Artikulli i NYT

Kryeministri Edi Rama ka shpallur planin për një shtet të ri mysliman brenda Tiranës me kufij, pasaporta e administratë të sajën.

Rama në intervistën për median prestigjioze u shprse në të ardhmen e afërt do të shpallë planet për entitetin, që do të quhet Shteti Sovran i Urdhrit Bektashi.

Në intervistën për NYT, Edi Rama tregoi se qëllimi i shtetit të ri ishte të promovonte një version tolerant të Islamit me të cilin krenohet Shqipëria. “Ne duhet të kujdesemi për këtë thesar, që është toleranca fetare dhe që nuk duhet ta marrim kurrë si të mirëqenë,” tha ai.

“Një mikroshtet i moderuar islamik”, tha kryeministri, “do të dërgonte një mesazh: ‘Mos lejoni që stigma për muslimanët të përcaktojë se cilët janë muslimanët’.”

Territori i shtetit të ri islamik të propozuar është një kompleks në një lagje banimi me qira në Tiranën lindore, raporton NYT, duke shtuar se është sa vetëm një e katërta e madhësisë së qytetit të Vatikanit, aktualisht vendi më i vogël në botë, i qeverisur nga Papa, një monark absolut.

Sa i përket territorit të shtetit të ri islamik, Baba Mondi tha se “madhësia nuk ka rëndësi”, duke shtuar, “Unë nuk kam nevojë të jem diktator”, megjithëse ai pranoi se i vetmi kufizim domethënës në autoritetin e tij do të jetë Zoti. Pasi dolli vizitorët me raki, një pije e zjarrtë e distiluar nga rrushi, ai vuri në dukje se nuk pretendonte për pagabueshmëri.

“Vetëm Zoti,” tha ai, “nuk bën gabime.”

Zona bektashiane përmban një sallë mbledhjesh dhe lutjesh, një muze, një klinikë, një arkiv dhe zyrat administrative të Baba Mondit.

Një ekip ekspertësh ligjorë, përfshirë juristë ndërkombëtarë, po hartojnë legjislacionin që përcakton statusin sovran të shtetit të ri brenda Shqipërisë. Kjo do të duhet të miratohet nga Parlamenti, i kontrolluar nga Partia Socialiste në pushtet e zotit Rama. Është e paqartë se cilat vende, nëse ka, do të pranojnë të njohin sovranitetin e bektashinjve.

Deri më tani,  Rama, një katolik jo praktikant, tha se vetëm disa nga ndihmësit e tij më të afërt e dinë për planin dhe aleatët e NATO-s si Shtetet e Bashkuara nuk janë konsultuar, shkruan NYT.

Një vend që ka shumë pak gjasa ta njohë atë është Irani, i cili ka shumë ndjekës kryesisht të fshehtë të islamit sufi , duke përfshirë disa bektashinë, por e sheh veten si rojtar i Islamit shiit kundër leximeve heterodokse të besimit.

“Iranianët janë sinqerisht mendimi im i fundit”, tha Rama, duke vënë në dukje se Shqipëria i ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Iranin në vitin 2022, pas sulmit kibernetik ndaj qeverisë shqiptare dhe rrjeteve bankare.

Nga ana tjetër Baba Mondi tha se shteti i ri bektashi mund të ketë nevojë për një shërbim të vogël inteligjence “sepse edhe ne kemi armiq”, por nuk do të ketë ushtri, roje kufitare apo gjykata. Detaje të tilla si kush do të kualifikohet për pasaporta ende duhet të përpunohen, shtoi ai, por ngjyra e pasaportës është vendosur: jeshile, një ngjyrë e rëndësishme në Islam. Shqipëria lejon dyshtetësinë.

Baba Mondi u zotua të mos bëjë asnjë përpjekje për të zgjeruar territorin e tij duke rrëmbyer tokën urdhrin e tij të mbajtur dikur në kryeqytetin shqiptar.

Rama tha se kufijtë e shtetit të propozuar bektashi do të përcaktohen nga pronat e bektashinjve: “Ajo që u sekuestrua nuk është pjesë e kësaj”, tha ai. Grindjet mbi pronësinë e pronave, tha ai, vetëm do të minonin qëllimin e shtetit si një “model bashkëjetesë”.

“Kjo nuk është një çështje pronësie, por një çështje shpirtërore,” tha ai.

Baba Mondi, nga ana e tij, e shpalli planin e shtetësisë “një mrekulli” dhe shprehu shpresën se Shtetet e Bashkuara dhe fuqitë e tjera perëndimore do ta njohin sovranitetin e shtetit të tij nëse Parlamenti miraton planin e kryeministrit.

“Ne meritojmë një shtet,” tha ai, “Ne jemi të vetmit në botë që themi të vërtetën për Islamin” dhe “mos e ngatërroni atë me politikën”.

Se sa besimtarë bektashinë ka në botë është e paqartë, madje numri i tyre në Shqipëri është subjekt i vlerësimeve jashtëzakonisht të ndryshme, duke filluar nga vetëm disa përqind e popullsisë së vendit prej më pak se tre milionë deri në shumëfishin e asaj.

Baba Mondi tha se rreth gjysma e popullsisë së përgjithshme ishte bektashi, pjesa tjetër ishin sunitë, katolikë, të krishterë ortodoksë dhe të krishterë ungjillorë.

“Është pothuajse me siguri një ekzagjerim, por pasqyronte një pikëpamje të përhapur të sektit, madje edhe midis disa të krishterëve, si feja kombëtare e Shqipërisë”, shkruan NYT.

Në Krujë, Ismet Kaciu, një mësues bektashi në pension, tha se nuk kishte dëgjuar për planet e zotit Rama për të dhënë bektashinjve sovranitet të stilit të Vatikanit në zonën e Tiranës.

Por, tha ai gjatë një vizite në një faltore të bektashinjve pranë kalasë së Skënderbeut, do të ishte shumë i lumtur nëse kjo do të ndodhte. Ai tha se do të ndihmonte që shqiptarët e rinj, përfshirë katër fëmijët e tij, që punojnë në Itali, të mos largoheshin nga besimi dhe vendi i tyre.

Nuri Ceni, një historian bektashi 79-vjeçar, e përshëndeti planin e shtetit si “një dhuratë jashtëzakonisht të rëndësishme” që jo vetëm do të forconte islamin tolerant brenda Shqipërisë, por gjithashtu do të ndihmonte në përhapjen e “mesazhit tonë të bashkëjetesës paqësore pavarësisht nga feja apo raca”.

“Ne jemi kundër të gjitha formave të ekstremizmit që sot janë kaq të rrezikshme,” shtoi ai

Zoti Rama pranoi se krijimi i një shteti sovran islamik në Tiranë do të kërkonte kohë. “Ndoshta të gjithë do të thonë: ‘Ky djalë është i çmendur’,” tha ai. Por, ai shtoi: “Këtë e kanë thënë shumë herë më parë. Nuk më intereson. Gjëja e rëndësishme, e çmendur apo jo, është të luftosh për mirë.”