zoom

Blog

Pavarësisht nëse pushton apo jo Ukrainën, Putin e ka dëmtuar Rusinë

Lajmi për një moment u duk inkurajues. Në një paraqitje televizive më 14 shkurt, Vladimir Putin i tha një “mirë” të shkurtër propozimit të ministrit të tij të jashtëm që, pavarësisht paralajmërimeve nga Perëndimi për një pushtim të afërt të Ukrainës, diplomacia duhet të vazhdojë.

Një ditë më vonë, ministria ruse e mbrojtjes tha se disa nga 180.000 trupat që ka vendosur në kufijtë e saj me Ukrainën do të tërhiqen në kazermë, pasi të kenë përfunduar stërvitjet e tyre ushtarake, të cilat, sipas saj gjithmonë, kjo është arsyeja pse ata ishin atje në fillim.

Zyrtarët dhe tregjet u lehtësuan. Mjerisht, inteligjenca shpejt tregoi se, megjithëse disa njësi po lëviznin, shumë të tjera po përgatiteshin për të luftuar. Me sinqeritetin që e ka keqtrajtuar zotin Putin, shumë zyrtarë perëndimorë të sigurisë e akuzuan atë për gënjeshtër, duke dyfishuar paralajmërimet e tyre për një pushtim rus të afërt. Edhe nëse trupat tërhiqen, kjo krizë nuk ka përfunduar ende. Dhe, çfarëdo që të ndodhë, luftë ose pa luftë, zoti Putin e ka dëmtuar vendin e tij duke e inxhinieruar atë.

Shumë vëzhgues perëndimorë do ta kundërshtonin atë gjykim. Pa gjuajtur asnjë të shtënë, theksojnë ata, zoti Putin e ka bërë veten në qendër të vëmendjes globale, duke dëshmuar se Rusia ka rëndësi edhe një herë. Ai ka destabilizuar Ukrainën dhe u ka bërë përshtypje të gjithëve se e ardhmja e saj është biznesi i tij. Ai ende mund të fitojë lëshime nga NATO për shmangien e luftës. Dhe në shtëpi ai ka nënvizuar mjeshtërinë e tij shtetërore dhe është shpërqendruar nga vështirësitë ekonomike dhe represioni i figurave të opozitës si Alexei Navalny, i cili këtë javë u nxor edhe një herë përpara një gjyqtari.

Megjithatë këto përfitime janë taktike. Edhe pse Putin i ka fituar ato, në një kuptim më afatgjatë dhe më strategjik ai ka humbur terren.

Së pari, megjithëse të gjithë sytë janë te zoti Putin, ai i ka galvanizuar kundërshtarët e tij. I udhëhequr nga Joe Biden, i cili dikur e quajti Putinin “një vrasës” dhe me siguri e urren njeriun që u përpoq t’i mohonte atij presidencën, Perëndimi ka rënë dakord për një paketë më të ashpër të sanksioneve të kërcënuara sesa në vitin 2014, kur Rusia aneksoi Krimenë. NATO, e shkarkuar në vitin 2019 nga presidenti francez si vuajtje e “vdekjes së trurit”, ka gjetur qëllimin e ri në mbrojtjen e krahëve të saj përballë Rusisë. Duke qenë se kanë preferuar gjithmonë të mbajnë distancën e tyre, Suedia dhe Finlanda madje mund t’i bashkohen aleancës. Gjermania, pasi ka mbështetur pa mençuri tubacionin e ri Nord Stream 2, ka pranuar se gazi rus është një detyrim me të cilin duhet të merret dhe se një pushtim do ta shkatërronte projektin. Nëse zoti Putin imagjinonte se kërcënimet e tij do të përballeshin me turbullira perëndimore, ai është shpërdoruar.

Ukraina ka vuajtur vërtet. Por kriza ka pohuar gjithashtu ndjenjën popullore mes ukrainasve se fati i tyre është me Perëndimin. Vërtet, zoti Putin ka marrë garanci se Ukraina nuk do të bashkohet me NATO-n, por këto ishin të lira, sepse anëtarësimi ishte gjithmonë i largët. Ajo që ka më shumë rëndësi është se, e lënë pas dore vitet e fundit, Ukraina po gëzon mbështetjen e paprecedentë diplomatike dhe ushtarake të Perëndimit. Këto lidhje, të krijuara në krizë, nuk do të shpërbëhen papritmas nëse forcat ruse tërhiqen. Përsëri, është e kundërta e asaj që donte zoti Putin.

Është gjithashtu e vërtetë që zoti Putin ka vënë në rendin e ditës sigurinë e Evropës, duke përfshirë diskutimet mbi raketat dhe stërvitjet ushtarake. Por bisedime të tilla do të ishin në interesin e të gjithëve, sepse zvogëlojnë rrezikun e konfliktit. Nëse negociatat fitimprurëse llogariten si fitore për zotin Putin, le të ketë më shumë prej tyre.

Humbja më intriguese e Putinit është në shtëpi. Rusia është përpjekur të ndërtojë një ekonomi fortese. Ajo ka rritur rezervat e saj dhe ka ulur pjesën e tyre të mbajtur në dollarë. Ka pakësuar varësinë e firmave nga kapitali i huaj dhe ka punuar shumë për të ndërtuar “shpirtin e teknologjisë” të saj (gjithçka nga çipat tek aplikacionet tek vetë rrjeti). Ajo gjithashtu ka afruar Kinën me shpresën për të gjetur një blerës alternativ për hidrokarburet që janë ende burimi kryesor i saj i këmbimit valutor.

Megjithëse këto veprime e kanë pakësuar dëmin e mundshëm nga sanksionet perëndimore, ato nuk e kanë eliminuar atë. BE-ja ende merr 27% të të gjitha eksporteve ruse; Kina rreth gjysma e kësaj. Tubacioni i gazit Poëer of Siberia që shkon drejt Kinës, kur të përfundojë në vitin 2025, do të bartë vetëm një të pestën e asaj që tani shkon në Europë. Në rast të një konflikti serioz, sanksionet përmes rrjetit të shpejtë të transaksioneve bankare ose në bankat e mëdha ruse do të ndërpresin sistemin financiar. Kufizimet e importit të stilit Huaëei do të shkaktonin vështirësi të mëdha për firmat e teknologjisë ruse.

Zoti Putin ose mund të jetojë me këtë ndërvarësi ose mund të kthehet më tej drejt Kinës. Megjithatë, kjo do ta dënonte Rusinë të jetë partneri i vogël i një regjimi josentimental, i cili e sheh atë si një ndihmës diplomatik dhe një burim të prapambetur të mallrave të lira. Kjo është një zgjedhë nën të cilën zoti Putin do të vinte.

Kjo aleancë autokratesh do të kishte edhe një kosto psikologjike brenda Rusisë. Ajo do të tregonte varësinë e Putinit nga siloviki, bosët e sigurisë që shohin në demokracinë e Ukrainës dhe thellimin e lidhjeve me Perëndimin një kërcënim për aftësinë e tyre për të kontrolluar dhe plaçkitur Rusinë. Do të ishte një shenjë e mëtejshme për kapitalistët dhe teknokratët liberalë, të cilët janë shtylla tjetër e shtetit rus që ata kishin humbur. Më të mirët dhe më të ndriturit do të largoheshin; të tjerët do të hiqnin dorë. Stagnimi dhe pakënaqësia do të ndërtoheshin në opozitë që ka të ngjarë të përballet me brutalitet të shtuar.

Dhe çfarë nëse zoti Putin, i vetëdijshëm për të gjitha këto, do të pushtonte? Ky mund të jetë ende rezultati i tmerrshëm i kësaj krize, pasi secila palë kërkon të manovrojë tjetrën. Vetëm këtë javë, Duma e Shtetit Ruse i kërkoi Putinit të njohë “republikat” e vetëshpallura në Donbas, të cilat pretendojnë pjesë të mëdha të territorit ukrainas që nuk i kontrollojnë aktualisht – duke shtuar një shkas tjetër që Putini mund ta tërheqë sa herë që ai dëshiron.

Përveç shkatërrimit të Ukrainës, lufta do t’i bënte dëm shumë më të madh Rusisë sesa kërcënimi i luftës. Perëndimi do të ishte më i galvanizuar dhe më i vendosur për t’i kthyer shpinën gazit rus; Ukraina do të bëhej një plagë e rrjedhshme, duke gjakosur Rusinë e parave dhe njerëzve; dhe zoti Putin do të ishte një pabesë. Vetë Rusia do të goditet, në afat të shkurtër nga sanksionet dhe më vonë nga autarkia dhe represioni akoma më i thellë.

Zoti Putin e ka lyer veten në një qoshe. Ai mund të sulmonte. Megjithatë, një tërheqje tani, me ambiciet e tij të penguara, mund të çojë vetëm në një sulm më vonë. Duke i bërë ballë kërcënimit që ai paraqet, Perëndimi ka shanset më të mira për të penguar atë zgjedhje fatale.

Burimi: The Economist