Përdorimi i inteligjencës artificiale për të rikthyer njerëzit në jetë ka qenë prej kohësh një temë fantashkence, por zhvillimi i teknologjisë tashmë e ka bërë të mundur në jetën reale. James Vlahos e ktheu babanë e tij të ndjerë në një aplikacion dhe biznes të quajtur “HereafterAI”, i cili lejon përdoruesit të bëjnë të njëjtën gjë me të dashurit e tyre. Në vitin 2016, James Vlahos mori një lajm të tmerrshëm – babai i tij u diagnostikua me kancer në fazë terminale. Kjo përkoi me kohën kur James filloi të eksploronte një karrierë në inteligjencën artificiale, kështu që projekti i tij shpejt evoluoi.

Babai i James-it, John-i, ndërroi jetë në vitin 2017, por jo para se ai arriti të përdorte inteligjencën artificiale për ta kthyer atë që regjistroi në një chatbot që mund t’u përgjigjej pyetjeve për jetën e babait të tij – me zërin e babait të tij. Vlahos vëren se ndërsa chatbot-i nuk e ka hequr dhimbjen e humbjes së babait të tij, ai i jep atij “më shumë sesa do të kishte në të kundërt”.

“Ai nuk u zhduk në ndonjë kujtim të paqartë. Unë kam këtë kujtesë të mrekullueshme interaktive për t’iu referuar”. Ndërsa përdoruesit e HearafterAI mund të ngarkojnë foto të të dashurve të tyre për t’u shfaqur në ekranin e smartfonit ose kompjuterit të tyre kur përdorin aplikacionin, një kompani tjetër që i kthen njerëzit në chatbot ka shkuar shumë më tej. DeepBrain AI i Koresë së Jugut krijon avatarin e një personi bazuar në video, duke regjistruar orë videoje dhe audioje për të regjistruar fytyrën, zërin dhe mimikën e fytyrës.

“Ne klonojmë avatarë, ngjashmëria e të cilëve është 96.5% në krahasim me personin origjinal”, thotë Michael, drejtor financiar i DeepBrain. “Pra, familja në përgjithësi nuk ndihet e pakëndshme të flasë me anëtarin e vdekur të familjes, edhe pse avatari është produkt i inteligjencës artificiale”. Kompania beson se një teknologji e tillë mund të jetë një pjesë e rëndësishme e zhvillimit të një kulture në të cilën ne përgatitemi paraprakisht për vdekjen tonë, duke lënë pas histori familjare, histori dhe kujtime si një formë e “trashëgimisë së gjallë”.

Megjithatë, procesi nuk është i lirë dhe përdoruesit nuk mund të krijojnë një avatar vetë. Në vend të kësaj, ata duhet t’i paguajnë kompanisë deri në 50,000 dollarë për procesin e xhirimit dhe krijimit të avatarit të tyre. Pavarësisht këtij çmimi të lartë, disa investitorë janë të sigurt se do të jetë popullor dhe DeepBrain mblodhi 44 milionë dollarë në raundin e fundit të financimit. Megjithatë, psikologu Lavern Antrobus thotë se duhet pasur shumë kujdes kur përdoret një “teknologji e pikëllimit” në momentet e emocioneve të shtuara.

“Humbja është diçka që na pushton”, thotë ajo. “Vetëm kur mendoni se jeni afër rikuperimit, diçka papritur mund t’ju kthejë prapa”. “Ideja që do të kishit mundësinë të dëgjoni zërin e tyre dhe të dëgjoni fjalët e tyre në atë situatë mund të jetë mjaft shqetësuese.” Antrobus shton se ata nuk duhet të nxitojnë për të përdorur chatbot-in e një njeriu të dashur të humbur. “Duhet të jesh shumë i fortë përpara se të përdorësh diçka të tillë. Përdorni këto aplikacione me kujdes dhe ngadalë”.

Inteligjenca artificiale kundër burokracisë

Mënyra se si ne mallëngjehemi është specifike për secilin prej nesh, por kjo nuk do të thotë se nuk ka përvoja të përbashkëta. Burokracia është një prej tyre. Bankat, kompanitë dhe faqet e mediave sociale që përdori i dashuri juaj do t’ju kërkojnë të plotësoni një sërë dokumentesh për të mbyllur llogaritë dhe për t’i dhënë fund debitimeve direkte, abonimeve dhe të ngjashme.

“Kisha më shumë se dy kompani që duhej t’i telefonoja dhe t’i tregoja secilës prej tyre për humbjen time,” thotë 41-vjeçarja Eleanor Wood, burri i së cilës, Stephen, vdiq pas një sëmundjeje të rëndë. Për të reduktuar barrën administrative për të vdekurit, kohët e fundit, ekziston një platformë online në Mbretërinë e Bashkuar, Settld, e cila kontakton organizatat e sektorit privat në emër të tyre.

Përdoruesi dorëzon dokumentet e nevojshme dhe një listë të të gjithëve që do të kontaktohen. Settld më pas shkruan dhe dërgon automatikisht email. Së fundi, përdoruesit hyjnë përsëri për të kontrolluar nëse kompanitë në fjalë janë përgjigjur dhe nëse problemet janë zgjidhur. Platforma u themelua në vitin 2020 nga Vicky Wilson pas vdekjes së gjyshes së saj.

“Sa më shumë të bëjmë me teknologjinë për të lehtësuar atë barrë administrative, aq më mirë,” tha Wilson. “Zakonisht duhen rreth nëntë muaj për të përfunduar gjithçka. Ne llogarisim se rreth 70 për qind e asaj pune duhet të automatizohet”.

Veprimtari fitimprurëse

Sektori i teknologjisë së pikëllimit, i njohur gjithashtu si “teknologjia e vdekjes”, tani vlerësohet në më shumë se 100 miliardë paund globalisht, sipas faqes së internetit TechRound. Kjo rritje u nxit nga pandemia e koronavirusit, thotë David Sofer, kryeredaktor.

“Ajo që ka bërë Covid është se njerëzit janë bërë më të vetëdijshëm për rëndësinë e jetës”, thotë Sofer, duke theksuar se kjo ka ndihmuar në thyerjen e disa tabuve rreth të folurit për vdekjen. Kjo nga ana tjetër na ka bërë që të përqafojmë gjithnjë e më shumë teknologjinë si pjesë e procesit të pikëllimit. “Të jesh në gjendje të informosh shumë njerëz menjëherë, të kujtosh njerëzit përmes regjistrimeve zanore ose mesazheve vizuale është e rëndësishme,” shton ai.

Por Sofer beson se ky trend ka një kuptim edhe më të thellë. “Kur teknologjia evoluon për të zgjidhur problemet teknologjike, kjo është mirë. Por kur ndihmon në zgjidhjen e problemeve joteknologjike, siç është procesi i pikëllimit, ky është qëllimi i vërtetë i teknologjisë”.

Megjithatë, psikologu Lavren Antrobus paralajmëron se nuk ka asnjë zëvendësim për mbështetjen njerëzore kur bëhet fjalë për tejkalimin e pikëllimit. “Nuk mund ta imagjinoj një vend ku teknologjia do të merrte përsipër aspektet më tradicionale të pikëllimit, që janë ndjenja e afërsisë me njerëzit, ndjenja e vëmendjes, ndjenja e respektit. /ZOOM.AL/