Sipas ekspertëve të fushës nuk ka asnjë shpjegim ekonomik që justifikon tregun vendas të naftës, përveç abuzimit. Gjithnjë e më shumë, akuza se ky treg në Shqipëri është një kartel po bëhet e vërtetë. Vetëm dy muajt e fundit, në bursën Platts, me të cilën operon dhe vendi jonë, luhatjet e çmimeve kanë qenë të theksuara dhe të shpeshta. Por në Shqipëri prej muajsh çmimi është i fiksuar dhe lëviz vetëm për në rritje.

Ndonëse tregu ka disa operatorë të mëdhenj, aty nuk ka konkurrencë. Çmimi është i njëjtë kudo dhe të gjithë dalin fitues.

Përveç lëvizjeve në bursë, as ato në kursin e këmbimit nuk janë pasqyruar tek çmimi i naftës. Në një vit, dollari, monedha me të cilën bëhen pazaret e naftës, është zhvlerësuar me 12% kundrejt lekut. Në gjuhë të thjeshtë, nafta në Shqipëri duhet të ishte të paktën 12% më e lirë në bursë. Por kjo do të përkthehej në më pak para për kompanitë e hidrokarbureve.

Kush fiton nga çmimi i lartë i naftës?.

Kompanitë e karburanteve, grosistët, janë të parët që shijojnë çmimet e larta të karburanteve. Sipas të dhënave të vitit të shkuar, të bëra publike nga GFI Albania, koncesionari i markimit, në një vit shqiptarët shpenzojnë mesatarisht 900 milionë euro karburant. Sigurisht me rritjen e çmimit të pakicës, vlera zmadhohet.

Pa nevojën e një analize të tillë, mjafton të shohim Top 5 kompanitë me fitimet më të larta në Shqipëri, dy nga të cilat merren me hidrokarburet. Kastrati Group mban vendin e parë me të ardhura pothuajse 100 mld lekë për vitin 2022. Rritja e kësaj kompania ka qenë e frikshme përgjatë vitit të shkuar, me 51%, pikërisht prej rritjes së vrullshme të naftës.

Më pas vjen Gega oil, me të ardhura vjetore rreth 45 mld lekë.

Akciza e karburanteve përbën zërin kryesor të të ardhurave doganore për arkën e shtetit. Nga janari në tetor 2023 ka arkëtuar pothuajse 50 mld lekë.  Por përveç saj, në çmimin e naftës paguhet edhe TVSH-ja, taksa e qarkullimit, markimit, skanimit dhe kolaudimit. Pra për çdo litër naftë, 120 lekë shkojnë drejt e në buxhetin e shtetit. Ndonëse roli i qeverisë në një ekonomi është të mbrojë konsumatorin nga grabitqarët e tregut, kjo e Shqipërisë duket se është palë me to. Pavarësisht sasisë së parave që bizneset mund të fitojnë padrejtësisht, në Shqipëri oligarku më i madh mbetet qeveria!/Zoom.al