Fondet, të mbajtura në SHBA, u ngrinë pas rënies së qeverisë qendrore në Kabul në gusht. Gjysma e aseteve të mbetura – 3.5 miliardë dollarë – do të shkojnë drejt ofrimit të ndihmës brenda vendit, ku frika e urisë masive është përhapur në muajt që kur talebanët morën pushtetin.

3.5 miliardë dollarët e mbetur do të vihen në dispozicion për viktimat e terrorit, të cilët kanë luftuar në gjykatë për kompensim duke përdorur fondet e ngrira. Pretendimet e tyre do të vazhdojnë të diskutohen në gjykatë.

E përditshmja amerikane “New York Times” raportoi fillimisht urdhrin ekzekutiv të planifikuar të Biden.

Familjet e viktimave të 11 shtatorit kanë kërkuar kompensim financiar nga talebanët për vite me radhë dhe kanë ripërtërirë përpjekjet e tyre pas marrjes së vendit nga grupi këtë vit dhe ngrirjes së mëvonshme të aseteve afgane.

Administrata Biden ka qenë duke peshuar se si të vazhdojë për muaj të tërë. Zyrtarët thanë se 3.5 miliardë dollarët e mbetur në SHBA do t’i nënshtrohen proceseve gjyqësore të vazhdueshme nga viktimat amerikane të terrorizmit.

Talebanët kanë pretenduar të drejta për fondet, të cilat përfshijnë asete si monedha dhe ari, por SHBA-të kanë refuzuar aksesin në to pas rënies së qeverisë demokratike të Afganistanit. SHBA-të nuk i kanë njohur talebanët si qeveri të Afganistanit.

Ekonomia e Afganistanit ka rënë në muajt që kur SHBA-të tërhoqën plotësisht trupat e tyre dhe qeveria qendrore demokratike ra. Ndihma ndërkombëtare gjithashtu është ndërprerë kryesisht pasi vendet peshuan nëse do të dërgonin ndihmë për talebanët.

Edhe përpara se talebanët të merrnin pushtetin në Afganistan në gusht, varfëria dhe pasiguria ushqimore ishin të përhapura për shkak të thatësirave të njëpasnjëshme, rënies ekonomike, konfliktit të zgjatur dhe pandemisë.

Por në muajt pas marrjes së kontrollit, kriza u përkeqësua me shpejtësi. Miliarda dollarë ndihma të huaja për zhvillim u thanë, duke e privuar vendin nga paratë që kishin mbështetur ekonominë, shërbimet kryesore dhe punonjësit e ndihmës.

Me fillimin e dimrit, gati 23 milionë njerëz – më shumë se gjysma e popullsisë – po përballen me nivele ekstreme të urisë, sipas Kombeve të Bashkuara. Të paktën 1 milion fëmijë nën 5 vjeç janë në rrezik të vdesin nga uria.

Komiteti Ndërkombëtar i Shpëtimit e renditi Afganistanin në vendin e parë në listën vjetore të emergjencës të vendeve, krizat humanitare të të cilave pritet të përkeqësohen në vitin 2022.

Në janar, SHBA-të njoftuan 308 milionë dollarë ndihmë humanitare për popullin e Afganistanit, si dhe doza shtesë të vaksinës COVID-19. Kjo e çoi ndihmën totale të SHBA-ve për vendin në 782 milionë dollarë që nga tetori 2021.

Ligjvënësit i kanë kërkuar administratës Biden të ndërmarrë veprime për të shmangur një fatkeqësi ekonomike në Afganistan, duke propozuar masa që mund të ofrojnë lehtësim.

Në dhjetor, administrata Biden njoftoi se po heq disa kufizime në llojet e ndihmave që organizatat humanitare mund t’i ofrojnë Afganistanit, të cilat do të mundësonin mbështetjen për programet arsimore, duke përfshirë pagesën e pagave të mësuesve.

Duke folur këtë javë, Përfaqësuesi Special i Departamentit të Shtetit të SHBA-ve dhe Zëvendës Ndihmës Sekretari për Afganistanin, Tom West, tha se, “nuk është sekret që vendi është në mes jo vetëm të krizës humanitare në zgjerim, por edhe në një krater ekonomik”.

Që nga marrja e pushtetit në mes të gushtit, talebanët kanë qenë të lidhur me një sërë shkeljesh të të drejtave të njeriut, duke përfshirë vrasjet hakmarrëse dhe sulmet ndaj gazetarëve.

Ata gjithashtu kanë hequr të drejtën e punës për shumë gra dhe kanë ndaluar vajzat të studiojnë në nivelin e mesëm.