Në të gjithë Ballkanin, luanët dhe tigrat janë bërë simbolet e fundit të pushtetit mes kriminelëve dhe influencuesve, për të cilët natyra e tyre e rrezikshme, ekskluziviteti dhe çmimet e larta janë tregues të suksesit.

Mbajtja e luanëve është e paligjshme. Pronësia zyrtare është e kufizuar në kopshtet zoologjike, parqet e kafshëve të egra dhe institucionet e miratuara me leje të veçanta. Por kjo nuk i ka penguar shqiptarët e profilit të lartë të marrin luanë dhe t’i shfaqin ato në rrjetet e tyre sociale.

Ildi Patjoni, pronari i klubit të fitnesit HitFit, i cili vdiq në një aksident me motor në fillim të këtij viti, mbante një luan në pjesën e pasme të makinës së tij sportive blu.

Biznesmenë të tjerë vendas kanë pozuar me luanët e tyre – njëri para shtëpisë së tij së bashku me dy SUV, tjetri e ka pajisur këlyshin e tij me një zinxhir të artë rreth qafës. Reperi shqiptar Noizy është parë në videot e shpërndara nga fansat në TikTok duke luajtur me dy luanë.

Me vlerë rreth 23 miliardë dollarë në vit, tregtia e paligjshme e kafshëve të egra është aktiviteti i katërt më i madh kriminal në mbarë botën, sipas Forumit Ekonomik Botëror, pas trafikimit të armëve, narkotikëve dhe njerëzve. Si një nga aktivitetet e paligjshme më të përhapura në botë, ai është përgjegjës për shkatërrimin e specieve, shkatërrimin e biodiversitetit dhe gjenerimin e sasive të mëdha të mjerimit të kafshëve.

Gjithashtu pronari i një resorti në bregdetin verior, 56-vjeçari, ish-polici Gezim Cela, mbante luanë në biznesin e tij. Ai u arrestua në Kosovë dhe u ekstradua në Shqipëri në muajin mars dhe u akuzua për përfshirje në një grup të organizuar kriminal për trafik droge.

Kur policia bastisi shtëpinë e familjes së tij, ata gjetën armë, granata dhe makina të blinduara. Para se të shiste heroinë dhe kokainë në të gjithë Evropën Perëndimore, Cela drejtonte një rrjet prostitucioni në Itali. Pak para arrestimit, ai ua zhvendosi titullin e restorantit luksoz dy familjarëve të tij. Kur ne kontaktuam me pronarët e rinj të Royal Blue për të pyetur për luanët, ata nuk pranuan të komentojnë.

Paaftësia ose mosgatishmëria për të shtypur tregtinë mizore por në lulëzim po provon një provë për qeveritë e vendeve ballkanike, ku mirëqenia e kafshëve është një koncept mjaft i lirë dhe që kanë nivele të ndryshme ambicie për të qenë më afër Bashkimit Evropian. Aktivistët dhe veterinerët luftojnë për të ndërhyrë, pasi rrjetet e fuqishme kriminale mbrojnë të përfshirët. Ekspertët e jetës së egër tani shqetësohen se tregu i zi i kafshëve ekzotike mund të dalë jashtë kontrollit dhe të përhapet në të gjithë Evropën.

Krimi i organizuar është shumë i ndërthurur me politikën ballkanike. Shqipëria, një kandidate për anëtarësim në BE, renditet si një nga shtetet më të korruptuara në Evropë në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit të Transparency International. Disa zyrtarë publikë të nivelit të lartë, duke përfshirë ish-kryeministrin Sali Berisha, si dhe ish-ministra të tjerë të qeverisë, kryetarë bashkie, ligjvënës, gjyqtarë dhe biznesmenë, janë sanksionuar ose ndaluar të hyjnë në SHBA dhe MB për përfshirje të dyshuar në korrupsion dhe minim sundimi i ligjit.

Sipas një raporti të zbuluar nga Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OCSE), kryeministri aktual i Shqipërisë, Edi Rama, ka fshehur euro me vlerë rreth 220 milionë dollarë me kurset e sotme të këmbimit në llogaritë bankare. Paratë dyshohet se vinin nga praktika korruptive, duke përfshirë ryshfet e marra në këmbim të lejeve të ndërtimit kur ai ishte kryebashkiak i kryeqytetit Tiranë në 2000 dhe 2001. Politikanët e opozitës akuzojnë Partinë Socialiste të Ramës për lidhje me krimin e organizuar. Në korrik, mijëra mbështetës të opozitës organizuan një protestë në Tiranë, duke kërkuar që Rama të largohej për këto akuza për korrupsion. Rama e mohon këtë dhe nuk është hetuar apo akuzuar zyrtarisht.

Ekspertët shqiptarë të tregtisë së kafshëve thonë se gangsterët dhe influencuesit ballkanikë e morën frymëzimin e tyre nga elitat e Lindjes së Mesme.

“Është çështje statusi për ta – unë zotëroj një luan, jam si sheiku i Dubait,” tha Oli Pero, themeluesi i Drejtësisë për Kafshët në Shqipëri, një organizatë joqeveritare, ku i referohej në mënyrë indirekte princit të kurorës së Dubait, Hamdan bin Mohammed Al Maktoum dhe luanit Moochi, të cilin ai e përkëdhelte dhe e ushqente me copa mishi në llogarinë e tij në Instagram.

Mirëmbajtja e maceve të mëdha është shumë e shtrenjtë. Në tregun e zi, këlyshët e luanit dhe tigrit kushtojnë nga 5 mijë dollarë deri në 10 mijë dollarë, tha Ariel Vasili, një veteriner shqiptar i specializuar për macet e egra. Ata hanë gjithashtu më shumë se 10 paund mish në ditë, që përkthehet në një shpenzim prej 2500 dollarë në muaj, në një vend ku paga mesatare mujore është rreth 900 dollarë.

Pjesë nga artikulli i revistës amerikane New Lines Magazine