Tema është debatuar me vite, por duhej një pasazh simbolik, diçka që do ta ngrinte atë në një çështje me rëndësi globale. Ndodhi dje, kur Vivek Murthy – kirurgu i përgjithshëm, zyrtari më i lartë federal përgjegjës për shëndetin publik në Shtetet e Bashkuara – i kërkoi kongresit të ndërhynte. Nëse propozimi i tij pranohet, rrjetet sociale do të duhet të shfaqin një paralajmërim për rreziqet që paraqesin për shëndetin mendor të fëmijëve. Ashtu sikur të ishte një etiketë në një paketë cigaresh.

Alarmi

Vetë Murthy shpjegoi arsyen në një editorial të botuar nga New York Times: “Ky paralajmërim do t’u kujtonte rregullisht prindërve dhe adoleshentëve se nuk ka siguri që media sociale është e sigurt,” shpjegon ai. “Studimet mbi duhanin kanë treguar se etiketat paralajmëruese mund të rrisin ndërgjegjësimin dhe të ndikojnë në sjelljen e njerëzve.”

Sipas Murthy, ky është një hap i parë kulturor për të rrënjosur më shumë ndërgjegjësim te prindërit dhe fëmijët. Por është e qartë se ai nuk mund të jetë i vetmi. Duhet të shoqërohet me një sërë ndërhyrjesh që shqetësojnë të gjithë shoqërinë, shkollat, familjet dhe kompanitë e teknologjisë.

Por ka një çështje që është edhe më e përgjithshme dhe që i përket qartë politikës. Synimi i kirurgut të përgjithshëm është në radhë të parë të ndryshojë fokusin e çështjes Gjithashtu për shkak të disa ngjarjeve të kronikës së zezë, deri tani ka pasur shumë diskutime për rrezikun e kontaktit të të rinjve me përmbajtje të konsideruar të rrezikshme: video që nxisin vetëvrasje, sfidat në limitet e vetëdëmtimit dhe pornografinë. Tani paradigma ka ndryshuar: nga Shtetet e Bashkuara vjen treguesi se përdorimi i thjeshtë i rrjeteve sociale, nëse bëhet gjatë adoleshencës, është në vetvete një çështje e shëndetit publik. Nëse ky është treguesi, çfarë kanë ndërmend të bëjnë ata që na qeverisin?

Debati

Në debatin shkencor, çështja është diskutuar në fakt prej disa kohësh dhe ndonjëherë edhe me zëra disonantë. Tani ka shumë studime, veçanërisht në revista të specializuara të psikologjisë, dhe dhënia e një përmbledhjeje të tyre nuk është e lehtë. Mund të bëhet pak a shumë në këtë mënyrë: problemet mendore janë një temë komplekse dhe për këtë arsye të imagjinosh se ekziston një shkak i vetëm i shqetësimit të të rinjve do të ishte në vetvete e gabuar. Edhe për shkak se okusimi në një faktor të vetëm rrezikon të nënvlerësohen të gjithë të tjerët.

Në të njëjtën kohë, megjithatë, ka prova empirike që e bëjnë të qartë se përdorimi i rrjeteve sociale shpesh shoqërohet me probleme të shëndetit mendor tek adoleshentët, si ankthi dhe depresioni. Për të qenë edhe më të saktë, problemi nuk është përdorimi, por abuzimi. Megjithatë, ndryshimi rrezikon të jetë vetëm teorik: këto platforma janë ndërtuar pikërisht për të krijuar varësi. Dhe në fakt, sipas një analize të Gallup, të cituar gjithashtu nga Murthy, më shumë se gjysma e adoleshentëve amerikanë kalojnë të paktën katër orë në ditë në mediat sociale.

Vepro shpejt

Në Shtetet e Bashkuara, problemi doli nga revistat e specializuara në fund të marsit me botimin e brezit të ankthshëm, një libër i shkruar nga psikologu social Jonathan Haidt. Duke rishikuar studimet e specializuara, Haidt teorizoi se epidemia e madhe e çrregullimeve mendore shkaktohet pikërisht nga abuzimi me telefonat inteligjentë në moshë të vogël.

Libri pati një sukses të jashtëzakonshëm, por edhe u kritikua shumë. Sipas një rishikimi të publikuar nga Nature, teoritë e Haidt nuk kanë asnjë vlerë shkencore. Dy fakte që ndodhin në të njëjtën kohë (rritja e përdorimit të mediave sociale dhe ajo e problemeve të shëndetit mendor) nuk janë domosdoshmërisht të lidhura me njëra-tjetrën nga një lidhje shkakësore. Në të vërtetë, është më e lehtë të imagjinohet se ekziston një korrelacion i thjeshtë. Kjo është: adoleshentët janë më të trishtuar, për një sërë shkaqesh (gjenetike, mjedisore, kulturore dhe ekonomike), dhe për këtë arsye ata kërkojnë strehim në rrjetet sociale.

Me fjalë të tjera, çështja është shumë komplekse dhe shumë e debatuar. Dhe për këtë arsye është gjithashtu shumë e vështirë për t’u përmbledhur në studime që japin një shpjegim të thjeshtë dhe të paqartë. Por Murthy nis nga një nevojë tjetër, që është pikërisht ajo e garantimit të shëndetit publik: “Një nga mësimet më të rëndësishme që kam mësuar në shkollën e mjekësisë është se në raste urgjente nuk e ke luksin të presësh informacionin që të nevojitet”, shkroi ai në New York Times. “Ju vlerësoni të dhënat që keni në dispozicion, përdorni gjykimin tuaj më të mirë dhe veproni shpejt.” / Daniel Erler – Përgatiti në shqip Zoom.al