BRUKSEL – Gjeorgjia. Moldavia. Tani Rumania?
Këmbanat e alarmit po bien në Bruksel pasi një kandidat i ekstremit të djathtë, pro-rus doli nga askundi për të fituar raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale të Rumanisë të dielën.
Fitorja tronditëse e ultranacionalistit Călin Georgescu po shkakton frikën se Moska mund të jetë duke u përpjekur të tërheqë Rumaninë anëtare të NATO-s dhe BE-së – një peshë e madhe e Evropës Qendrore dhe Lindore prej 19 milionë banorësh – në kampin e saj pas zgjedhjeve të kontestuara në Moldavi dhe Gjeorgji.

Reformistja Elena Lasconi, e cila do të përballet me të në balotazhin e 8 dhjetorit, po paralajmëron drejtpërdrejt se rumunët tani duhet të mblidhen së bashku për të ndaluar që Rumania të bjerë përsëri nën pushtimin e Rusisë, e cila e pushtoi atë pas Luftës së Dytë Botërore. Ajo i kërkoi një turme në Bukuresht që të mos lejojë që zhgënjimi me pushtetin aktual “të bëhet një dobësi e shfrytëzuar nga Rusia”.

Raundi i parë i së dielës ishte një tronditje, sepse Rumania është parë si një anëtare e besueshme e BE-së dhe aleate e NATO-s – në kontrast të fortë me vendet më të vogla si Hungaria, Sllovakia dhe Bullgaria që kanë probleme të mëdha mbi sundimin e ligjit dhe prirjet pro-ruse. Nëse Bukureshti do të kthehej gjithashtu drejt një rruge më anti-BE, pro-ruse, kjo do të minonte seriozisht aftësinë e BE-së për të funksionuar, duke e bërë të vështirë ndërtimin e konsensusit midis vendeve anëtare.

Georgescu, i cili nuk i përket një partie politike dhe ka rreth 3.8 milionë pëlqime në TikTok, në shumë mënyra i përshtatet modelit të populistit radikal të djathtë të vitit 2024: Ai flet qartë, i shmanget ortodoksisë perëndimore, është i urryer nga mediat kryesore dhe është një skeptik ndaj BE-së dhe NATO-s.

“Rezultati i këtij kandidati të heshtur, por ekstremist, pro-rus është pjesë e luftës hibride të Rusisë kundër demokracisë evropiane,” tha Siegfried Muresan, një ligjvënës konservator rumun në Parlamentin Evropian.

Në të vërtetë, rezultati i befasishëm në Rumani përkon me përpjekjet më të gjera të Rusisë për të futur vendet brenda Bashkimit Evropian ose në fqinjësinë e saj në kampin pro-Moskës.
Vëzhguesit e zgjedhjeve kanë paralajmëruar për përpjekjet për të ndikuar në rezultatet e zgjedhjeve të fundit në Moldavi dhe Gjeorgji . Ndërkohë, liderët e Hungarisë dhe Sllovakisë, të dy në BE, tashmë përkrahin pikëpamjet pro-ruse dhe atyre së shpejti mund t’u bashkohet edhe Çekia, nëse ish-kryeministri Andrej Babiš fiton zgjedhjet parlamentare të vitit të ardhshëm.

“Nëse ndiqni atë që bëjnë rusët në këtë rajon, ju e dini se Rumania është shumë e rëndësishme për ta,” tha Milan Nič, një analist në Këshillin Gjerman për Marrëdhëniet me Jashtë. “Plani i tyre është të shkëputin Rumaninë nga Deti i Zi … është libri i zakonshëm i lojërave ruse.”
Deri më tani, Rumania, e cila kufizohet me Ukrainën në skajin lindor të bllokut, ka luajtur një rol mbështetës në qëndrimin e Perëndimit për Kievin. Konflikti ka ngritur, për shembull, rëndësinë strategjike të bazës ajrore Mihail Kogălniceanu në Detin e Zi.
Por gjithçka mund të përmbyset nëse Georgescu fiton.

Shqetësimet rreth ndërhyrjes së mundshme ende të paprovuar në Rumani janë nxitur nga fakti se Georgescu arriti në fitore me 22.9 përqind të votave pavarësisht asnjë mbështetje partiake dhe edhe pse sondazheve u mungonte plotësisht popullariteti i tij.
“Ai është produkt i vakumit [në politikën rumune] dhe i parave të mundshme ruse,” shtoi Niç. “Nëse mund të shpenzoni kaq shumë para në TikTok papritur, kjo ngre pikëpyetje.”
Kandidati ultranacionalist mundi kandidatin liberal reformist Lasconi, i cili doli në vendin e dytë me 19.2 për qind të votave.

“Thirrje zgjimi”
Muresan, një figurë e profilit të lartë në Partinë Popullore Evropiane konservatore, tërhoqi një lidhje midis Rumanisë dhe Moldavisë, ku presidentja pro-BE Maia Sandu ka paralajmëruar vazhdimisht për përpjekjet e mëdha ruse për të ndikuar në zgjedhjet në vendin e saj drejt kandidatëve pro-Moskës.
“Tre javë më parë, Moldavia hodhi poshtë një ndikim të tillë dhe zgjodhi një president pro-evropian. Tani rumunët duhet të bëjnë të njëjtën gjë,” shtoi Muresan, i cili i përket Partisë Kombëtare Liberale të Rumanisë (PNL). Kandidati i partisë së tij doli në vendin e pestë me 8.8 përqind mbështetje.
Tani, frika në Bruksel është se Georgescu mund të mbizotërojë në raundin e balotazhit më 8 dhjetor, duke shtuar Rumaninë në një listë në rritje të vendeve, udhëheqësit e të cilëve janë kritikë ndaj BE-së dhe NATO-s dhe miqësore ndaj Presidentit rus Vladimir Putin.

Si kryeministri hungarez Viktor Orbán ashtu edhe ai sllovak Robert Fico kanë kritikuar përpjekjet perëndimore për të ndihmuar Ukrainën kundër luftës së agresionit të Rusisë. Georgescu ka kritikuar faktin se SHBA ka një mburojë kundër raketave me bazë në Rumani dhe e përshkroi Putinin si një “njeri që e donte vendin e tij”.
“Është një thirrje zgjimi – një nga shumë,” shtoi Nič.

Thanasis Bakolas, Sekretari i Përgjithshëm i PPE, paralajmëroi se performanca e Georgescu ishte dëshmi e rritjes së “ekstremizmit” në të gjithë BE-në. “Kjo luftë kundër populizmit, kundër ekstremizmit – nuk ka fund,” tha ai. “Lufta duhet të vazhdojë.”

EPP, grupi më i madh politik i BE-së, kishte përgjegjësinë të “vepronte si garantues jo vetëm kundër ekstremeve, por edhe në mbështetje të një koalicioni të madh dhe të qëndrueshëm të qendrës”.

Jo të gjithë janë tepër të shqetësuar se Georgescu do të bëhet udhëheqësi i ardhshëm i Rumanisë. Traian Băsescu, president i Rumanisë nga viti 2004 deri në 2014, tha se nuk besonte se Georgescu do të mbizotëronte në raundin e dytë dhe se rumunët në përgjithësi ishin ende “shumë pozitiv” ndaj BE-së dhe NATO-s.

Por, paralajmëroi ai, votuesit rumunë ishin “shumë të zemëruar” që korrupsioni ishte kthyer në vendin e tyre dhe se sistemi i drejtësisë ishte përsëri “nën kontrollin politik”.
Kjo mund të çojë në humbjen e partive në pushtet të vendit në zgjedhjet e ardhshme parlamentare këtë të dielë, tha ai.

“Ajo që dy partitë [në koalicionin qeverisës] kanë bërë në dy vitet e fundit është një fatkeqësi,” tha ai, duke iu referuar Partisë Social Demokrate dhe Partisë Kombëtare Liberale. “Unë dyshoj se ata do të humbasin pushtetin.”

Pas fitores së tij të dielën, Georgescu fitoi mbështetjen e politikanit të djathtë George Simion. Nëse ai do të merrte të gjitha votat e Simion në raundin e dytë, Georgescu do të kishte 36.82 përqind – pak më poshtë se rezultatet e kombinuara të reformistit liberal Lasconi dhe kryeministrit të qendrës së majtë Marcel Ciolacu, të cilët fituan respektivisht 19.2 dhe 19.15 përqind.

Shumë do të varen nga fakti nëse disa mbështetës të rrymës tradicionale do të kalojnë te fituesi i kësaj jave. /Politico – Përgatit në shqip Zoom.al