I mbushur me kafshë të egra, ky cep i qetë i Shqipërisë është një botë larg nga shkatërrimi apokaliptik i Rripit të Gazës. E megjithatë, ekziston një fije që i lidh së bashku. Donald Trump u kritikua gjerësisht këtë javë, pas deklaratave se do të kthente enklavën palestineze të mbushur me rrënoja, në një rivierë me shkëlqim të Lindjes së Mesme.

Sipas tij, Gaza do t’i dorëzohet Shteteve të Bashkuara nga izraelitët, palestinezët do të zhvendosen në Jordani, Egjipt dhe gjetkë dhe territori do të shndërrohet në “një nga zhvillimet më të mëdha dhe më spektakolare të këtij lloji në tokë”, tha ai.

Benjamin Netanyahu tha se ishte “ideja e parë e mirë që kam dëgjuar” .

Ishte një propozim i çuditshëm, por që ishte bërë tashmë nga një anëtar i rrethit të tij të ngushtë: Jared Kushner, dhëndri i tij.

Kushner, i cili është i martuar me vajzën e presidentit, Ivanka, tha në një audiencë në Universitetin e Harvardit shkurtin e kaluar se Gaza posedonte pronë “shumë të vlefshme” buzë detit, që mund të shndërrohej në qendër për turizmin.

Ndërsa këto plane duken të pamundura për t’u zbatuar në veri të brezit të shkatërruar nga lufta, ai po korr sukses shumë më të madh me vizionet e tij të pasurive të paluajtshme, diku tjetër.

Z. Kushner i është dhënë miratimi paraprak për të ndërtuar një kompleks të madh turistik në një shtrirje të vijës bregdetare të paprekur në jug të Shqipërisë, pranë qytetit të Vlorës.

Aktualisht, zona është një lara-lara magjepsëse e pyjeve me pisha, lagunave, plazheve me rërë, maleve dhe shkëmbinjve, pa rrugë të asfaltuara. Pelikanët dhe zogjtë e detit patrullojnë qiellin. Një tufë e vogël bagëtish të dobëta bredh faqeve të kodrave dhe ka një tufë delesh që ruhen nga një tufë qensh të egër. E gjithë kjo do të transformohet.

“Ne kemi nevojë për luks”

Pamjet artistike tregojnë se projekti prej 1.4 miliardë eurosh do të mbulojë zonën me hotele futuristike, vila të hijshme, pishina, bankina jahtesh dhe rrugë.

Kjo nuk është e gjitha. Kushnerët po promovojnë një zhvillim të dytë në një ishull disa milje në det të hapur.

Sazani, i vetmi ishull në brigjet e Shqipërisë , ishte një bazë nëndetëse sovjetike gjatë Luftës së Ftohtë.

Ajo do të transformohet me ndërtimin e apartamenteve moderne prej druri dhe xhami me pamje nga deti.

Zhvillimet pronësore të zotit Kushner kanë fituar mbështetjen entuziaste të Edi Ramës, kryeministrit të Shqipërisë, i cili ka qenë në pushtet për më shumë se një dekadë.

“Ne kemi nevojë për luks, ashtu si shkretëtira ka nevojë për ujë”, tha ai vitin e kaluar.

“The Telegraph”: Ëndrra e Trump për betonizimin
Muajin e kaluar qeveria e tij i dha dritën jeshile zhvillimit në ishullin e Sazanit, i cili për dekada ka qenë një post ushtarak i izoluar, jashtë kufijve.

Qeveria e shpalli projektin e Kushner një “investim strategjik” dhe një urdhër presidencial i dhënë në dhjetor e hoqi ishullin nga lista e aseteve ushtarake kombëtare, duke hapur rrugën për dhënien e lejes së zhvillimit.

Qeveria ka amenduar gjithashtu një ligj për ta bërë më të lehtë për zhvilluesit e nivelit të lartë të ndërtojnë në zona që më parë ishin të mbrojtura.

Shumë shqiptarë janë të tmerruar nga perspektiva e zhvillimit të ishullit dhe vijës bregdetare aty pranë, duke thënë se kjo i bie erë qeveria shqiptare, që u jep Kushnerëve një trajtim të veçantë si një mënyrë për tu afruar me zotin Trump.

‘Ky është vetëm fillimi’

Ambientalistët thonë se vija bregdetare është një pjesë e pandashme e deltës së lumit Vjosë, një nga lumenjtë e fundit të egër dhe të pandarë të Evropës, i cili gjarpëron nga malet e Pindit në Greqi në bregdetin e Adriatikut.

“Kjo zonë supozohet të jetë një peizazh i mbrojtur, por qeveria e ka hapur atë për të ndërtuar,” tha Joni Vorpsi, një specialist i shpendëve nga Mbrojtja dhe Ruajtja e Mjedisit Natyror në Shqipëri, një OJQ.

“Projekti Kushner parashikon 10,000 dhoma hotelesh dhe vilash, që do të thotë 20,000 deri në 30,000 turistë. Ata praktikisht po krijojnë një qytet të ri,” tha ai teksa lundronte me një xhip të bardhë Suzuki nëpër shtigje me baltë dhe pellgje të thella me ujë shiu.

“Nga një oaz natyror, do të kthehet në një tjetër zonë urbane. Qeveria thotë se do të merren masa për të zbutur dëmin mjedisor, por ne po flasim për një transformim. I gjithë ekosistemi do të degradohet”, shtoi ai.

Ambientalistët frikësohen se ndriçimi i hoteleve dhe i rrugëve do të pengojë mbarështimin e breshkave me kokë. Investimi mund të sjellë largimin e 240 specieve dhe shpendëve që janë regjistruar në zonë.

“Ky aeroport është një ëndërr”

Si pjesë e strategjisë, një aeroport ndërkombëtar po ndërtohet në veri të Vlorës.
Skeleti i aeroportit është ngritur dhe buldozerët janë të zënë me shtrimin e zhavorrit për themelet e një piste prej dy miljesh, e cila do të jetë në gjendje të marrë avionë me distanca të gjata. Deri në kohën e hapjes, do të trajtojë deri në 750,000 pasagjerë në vit.

“Për Kushner, ky aeroport është një ëndërr. Njerëzit do të mund të fluturojnë direkt nga Amerika”, tha Annette Spangenburg, kreu i ruajtjes për EuroNatur, një organizatë gjermane e ruajtjes.

Aeroporti ka të ngjarë të nxisë më shumë zhvillim turistik. Kjo do të thotë kërkesa të mëdha për furnizimin me ujë. Autoritetet kërkojnë të nxjerrin ujë nga lumi i Shushicës, degë e Vjosës së egër.

“Është një nga lumenjtë më të bukur që kam hasur ndonjëherë. E kam si mbrojtës ekrani në telefonin tim. Është e mbushur me peshq. Por planet e tyre për të devijuar ujin prej tij do të thotë se do të thahet gjatë verës”, tha Leonard Sonten, një biolog dhe menaxher projekti me EuroNatur.

Kushner dhe mbështetësit e tij kundërshtojnë pretendimet se zhvillimet e tyre do të jenë shkatërruese për mjedisin. Ai tha për The Ëashington Post se projektet do të jenë “shumë të qëndrueshme” dhe se ata do të “respektojnë të gjitha kërkesat mjedisore”.

Asher Abehsera, shefi ekzekutiv i kompanisë së pronave të zotit Kushner, Affinity Global Development, këmbënguli se projektet do të “zhvillojnë” zonën.

‘Lërini të vijnë’

Ka edhe banorë që janë të vendosur pro projekteve.

Natasha Kota, 68 vjeç, jeton në Zvërnec, një fshat afër zonës së zhvillimit bregdetar. Ajo thjesht dëshiron të bëjë disa para duke shitur tokën që familja e saj zotëron, te Kushnerët.

“Nëse duan të ndërtojnë një resort të madh, le të vijnë. Këtu nuk ka punë. Të gjithë të rinjtë kanë shkuar në Greqi apo Amerikë. Vajza ime jeton në Nju Jork. Shpresojmë vetëm për një çmim të mirë për pronën tonë”, tha ajo.

Melpo Subashi, 72 vjeç, tha se të tre fëmijët e saj të rritur jetojnë dhe punojnë në Greqi.

Ajo tha: “Për sa kohë që marrim disa para, ne jemi të kënaqur me resortin. Ne kemi tokë që nuk përdoret, kështu që jemi gati ta shesim. Dikur e punonim, por asnjë nga të rinjtë këtu nuk dëshiron të punojë në bujqësi.”

Ermal Dredha, kryebashkiaku i Vlorës aty pranë, i vendosur vetëm pak milje poshtë bregdetit, shpreson se zhvillimet do të sjellin punë dhe pasuri shumë të nevojshme në zonë. “Ne duam që ai të jetë një destinacion kryesor turistik, diçka unike… por edhe e qëndrueshme”, tha ai së fundmi.

Ben Andoni, një analist politik shqiptar, beson se vendimi i qeverisë për t’i dhënë statusin e investimit strategjik projektit Kushner vetëm dy muaj pas rizgjedhjes së Donald Trump ishte një përpjekje për të fituar favore nga administrata e ardhshme.

Ai mendon se miratimi i zhvillimeve turistike është një gabim i madh – dhe jo vetëm nga pikëpamja mjedisore.

“Ishulli i Sazanit është strategjikisht shumë i rëndësishëm për Shqipërinë. Për dekada ajo ishte një bazë ushtarake. Në një botë gjithnjë e më të paparashikueshme, është thelbësore për sigurinë kombëtare.”

Ishulli është gjithashtu i mbushur me trashëgimi ushtarake nga epoka komuniste. “Në vend që t’ia jepet një investitori të huaj, duhet të ruhet. Dhe duhet të mbetet e aksesueshme për shqiptarët dhe turistët e tjerë”, tha ai.

“Ka pasur një mungesë totale të transparencës në të gjithë marrëveshjen”, tha ai.

Pavarësisht kundërshtimeve, duket se ka pak dyshime se projektet e Kushners në Shqipëri do të ecin përpara./TheTelegraph