Një ditë më vonë ai u gjet i vdekur pranë një autostrade, duke u bërë drejtori i katërt i doganave në dy vite që vritet.

Manzanillo është një qendër thelbësore e tregtisë globale, por është gjithashtu një pikë hyrëse për kimikatet nga Kina që përdoren për të bërë fentanolin sintetik.

Ashtu si qendrat e tjera të bregdetit të Paqësorit, rëndësia e tij për biznesin e drogës është rritur ndjeshëm me bumin e fentanolit, duke shkaktuar një betejë të dhunshme midis karteleve për kontrollin e portit. Presidenti Andrés Manuel López Obrador tha se vdekja e Martínez ishte e lidhur me masat e marra për të ndaluar importet e paligjshme.

“Njerëzit që vijnë për të punuar në doganë janë subjekt i presioneve,” tha për Financial Times Griselda Martinez, kryebashkiaku i Manzanillo. “Nëse pranojnë atë që propozon një grup, ata vriten. . . dhe nëse nuk pranojnë, vriten përsëri”.

Në dekadën e fundit, fentanoli është bërë shkaku kryesor i vdekjes për të rinjtë në SHBA. Tregtia e paligjshme e drogës në Meksikë është përshtatur gjithashtu me kalimin nga drogat me bazë bimore drejt atyre sintetike, duke krijuar një krah të ri, të efektshëm dhe shumë fitimprurës të biznesit të paligjshëm me më pak punëtorë dhe kosto më të ulëta – por njësoj dhunë.

Ndryshimi ka shkaktuar përplasje në dy nga marrëdhëniet më të rëndësishme të Uashingtonit, me Kinën dhe Meksikën. Gjithashtu po bëhet me shpejtësi një prioritet për republikanët amerikanë përpara zgjedhjeve presidenciale të vendit të vitit 2024, me kandidatët që paraqesin propozime gjithnjë e më radikale për masa kundër të dy kombev

Ndalimi i furnizimit nuk është i lehtë.

Në Manzanillo, vinçat ngrenë kontejnerë të sapoardhur të mbushur me gjithçka, nga rrobat dhe qumështi pluhur deri te pjesët e makinave.

Porti trajton 9.500 njësi në ditë, duke përfshirë rreth 30% të importeve detare të vendit. Edhe pa kërcënime dhe korrupsion, doganat e Meksikës – tani nën kontrollin e marinës – do të luftonin për të gjetur sasitë e vogla të kimikateve hyrëse të nevojshme për të bërë fentanol mes kësaj ngarkese të madhe, thanë ekspertët.

I gjithë fentanoli i nevojshëm për të furnizuar SHBA-në për një vit peshon 5 tonë dhe do të futej lehtësisht në një kamion, sipas studiuesve në Rand Corporation. Kjo krahasohet me rreth 125 tonë për heroinë dhe akoma më shumë për kokainën.

“Nuk është gjilpëra në kashtë, është gropa e gjilpërës në kashtë” tha Peter Reuter, profesor i politikave publike në universitetin e Maryland-it.

Nga porti, kimikatet dërgohen në shtetet verioer të Meksikës dhe përzihen duke u shndërruar në pilula. Ndryshe nga marijuana, droga sintetike prodhohet shumë lehtësisht në shtëpi dhe shpërndahet pa problem në zona urbane.

Ky ‘laborator’ nuk ka nevojë më për mijëra punëtorë agrikulture, por i mjaftojnë disa ‘kuzhinierë’. Rritja e fentanolit ka dëmtuar dhe prodhimin e heroinës.

Në një laborator në kodrat e Sinaloas, dy djem adoleshentë me doreza lateksi u ulën në një tryezë të mbushur me pluhur fentanol, të gatuar më parë në kushte të pakontrolluara, sipas një raporti televiziv për Televisa të Meksikës. Ata mbushnin 21.000 kapsula në javë dhe paguheshin rreth 330 dollarë, thanë ata.

“Nuk janë shumë para, por kudo paguhet kaq pak. Është gjithashtu e mërzitshme”, tha një nga personat e maskuar, të cilët po bënin drogën për kartelin Sinaloa.

Nga atje, droga transportohet përtej kufirit tokësor nga “mushkat”, të cilat shpesh janë gra amerikane, sipas një aktakuze të fundit amerikane. Disa fluturojnë me avionë privatë. Fentanoli më pas u shpërnda duke përdorur rrjete të ngjashme amerikane si për barnat e tjera, thanë ekspertët.

Fentanoli tani shkakton shumicën e më shumë se 85.000 vdekjeve vjetore nga mbidoza e drograve sintetike në SHBA dhe Kanada. Ndërsa numri i shumë ilaçeve të tjera prek vendet në mbarë botën, vdekjet nga mbidozat e fentanolit, i zhvilluar fillimisht në vitet 1950 si qetësues kundër dhimbjeve, janë të përqendruara në Amerikën e Veriut.

Ndonëse epidemia e drogës në SHBA u nxit nga doktorët që jepnin shumë receta me drogra sintetike, fentanoli po përzihet me lloje të tjera dogrash ilegale. Karteli meksikan i drogës tani ka dorë edhe në substanca të tjera, si psh qetësuesi i kafshëve, xylazine. Europol ka ngritur shqetësime për zhvillimin e kësaj gjëje në Europë.

Ligjvënësit amerikanë, thonë se Meksika duhet të bëjë më shumë për të reduktuar fentanolin, duke sugjeruar edhe ndërhyrjen e ushtrisë në kartel.

Në takimin e tij të qershorit me presidentin kinez Xi Jinping për të përmirësuar marrëdhëniet, sekretari i shtetit i SHBA Antony Blinken theksoi nevojën për bashkëpunim për këtë çështje. Si Meksika ashtu edhe Kina, e cila thotë se ka marrë “masa të paprecedentë” për të kontrolluar fentanolin dhe substanca të ngjashme, argumentojnë se kërkesa e konsumatorit amerikan për këtë drogë është burimi i vërtetë i problemit.

Meksika në veçanti thotë se tashmë po paguan një çmim të lartë. Kalimi i karteleve të drogës në fentanol për të furnizuar Amerikën e Veriut, për të cilin një padi e fundit amerikane pretendon se filloi rreth vitit 2014, ka nxitur dhunën në shtëpi, ku vrasjet kanë shënuar shifra rekord nga viti 2018 deri në vitin 2020 dhe tani janë vetëm paksa në rënie.

Fentanoli kishte qenë një burim konflikti midis dy grupeve të shquara të vendit, Kartelit Sinaloa dhe Kartelit të Gjeneratës së Re Jalisco (CJNG), tha Falko Ernst, analist i lartë meksikan në Grupin Ndërkombëtar të Krizave. “Është bërë padyshim një shtytës i madh i dhunës në Meksikë,” tha Ernst. “Është një mushkë e madhe parash për ata që kanë akses në të.”

Pjesë të malësive të varfra rurale të Meksikës, ku lulëkuqet u rritën për të prodhuar heroinë, kanë pësuar gjithashtu një rënie ekonomike pasi konsumatorët u zhvendosën në fentanol.

Dhjetëra mijëra fermerë në Guerrero, Sinaloa dhe shtete të tjera tani kanë të ardhura vetëm një të dhjetën e atyre që kishin në kulmin e bumit të heroinës në SHBA në 2015-17, sipas Romain Le Cour Grandmaison, një ekspert i lartë në organizatën jofitimprurëse. Iniciativa Globale Kundër Krimit të Organizuar Transnacional.

“Ekziston ky nocion se barnat janë produkti më fitimprurës në botë, se është një industri rezistente ndaj recesionit, por ajo që [ne kemi dokumentuar] . . . është një krizë ekonomike mjaft e paprecedentë që rrethon një drogë, “tha Le Cour.

Pavarësisht dëshmive për të kundërtën, Presidenti López Obrador pretendon se fentanoli nuk prodhohet në Meksikë. Në të njëjtën kohë, qeveria e tij kohët e fundit u angazhua për një sërë masash të reja për të “reduktuar në mënyrë dramatike” kimikatet pararendëse që vijnë, duke përfshirë rritjen e vigjilencës në portet e saj.

Në Manzanillo, Sinaloa dhe CJNG po luftojnë për kontrollin e qytetit port. Në vitin 2019, dy vrasës të armatosur me motoçikleta u përpoqën të vrisnin kryebashkiakun Martínez, i cili është nga partia Morena e López Obrador.

Truproja e shpëtoi dhe tani ajo jeton në një ndërtesë qeveritare larg familjes së saj, e mbrojtur nga më shumë se një duzinë zyrtarë të armatosur.

Sulmuesit e saj ende nuk janë kapur. “Kjo nuk duhet të normalizohet kurrë. Nuk duhet të jetë kështu.”/FinancialTimes