zoom

Lajme

Rritja e çuditshme e kancerit tek të rinjtë! Çfarë po ndodh?

Ka raste në rritje të kancerit të gjirit, kolorektalit dhe kancereve të tjera te njerëzit në të 20-at, 30-at dhe 40-at e tyre. Çfarë po ndodh?

Gjatë 10 viteve të fundit, normat e kancerit kolorektal në mesin e personave të moshës 25 deri në 49 vjeç janë rritur në 24 vende të ndryshme, duke përfshirë MB, SHBA, Francë, Australi, Kanada, Norvegji dhe Argjentinë.

Gjetjet e hershme të hetimit, të paraqitura nga një ekip ndërkombëtar në kongresin e Unionit për Kontrollin Ndërkombëtar të Kancerit (UICC) në Gjenevë në shtator 2024, ishin po aq tërheqëse sa edhe shqetësuese.

Studiuesit, nga Shoqëria Amerikane e Kancerit (ACS) dhe Agjencia Ndërkombëtare e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) për Kërkimin mbi Kancerin, anketuan të dhëna nga 50 vende për të kuptuar trendin.

Në 14 prej këtyre vendeve, tendenca në rritje u pa vetëm tek të rriturit më të rinj, me normat e të moshuarve që mbeten të qëndrueshme.
Rezultatet janë më të fundit në një mori studimesh që detajojnë një rritje të ngjashme të një sërë kanceresh të ndryshëm tek të rinjtë.

Kanceri i gjirit është një formë e kancerit ku tendenca është e dukshme. Një raport i ri nga ACS zbuloi se ndërsa vdekjet nga kanceri i gjirit tek gratë kanë rënë me rreth 10% në dekadën e fundit, normat e incidencës po rriten me 1% në vit në përgjithësi – dhe 1.4% në vit për gratë nën moshën 50 vjeç.

Bazuar në hetimet epidemiologjike, duket se kjo prirje ka filluar fillimisht në vitet 1990. Një studim zbuloi se incidenca globale e kancerit të hershëm ishte rritur me 79% midis 1990 dhe 2019, me numrin e vdekjeve të lidhura me kancerin tek të rinjtë në rritje me 29%. Një raport tjetër në The Lancet Public Health përshkruan se si normat e incidencës së kancerit në SHBA janë rritur në mënyrë të qëndrueshme midis brezave në 17 lloje të ndryshme të kancerit, veçanërisht në Generation Xers dhe Millennials.

Specialistët e kancerit thonë se pacientët që paraqesin sëmundje si kanceri i pankreasit, një sëmundje ku shumica e njerëzve diagnostikohen në fillim të të 70-tave, ndonjëherë janë disa dekada më të rinj sesa pritej zakonisht.

“Nuk është e pazakontë që unë të shoh dikë nën moshën 40 vjeç me kancer pankreatik,” thotë Eileen O’Reilly, një onkologe mjekësore gastrointestinale në Qendrën e Kancerit Memorial Sloan Kettering në Nju Jork. “Është pothuajse çdo javë, gjë që është një mendim i frikshëm. Këta janë njerëz në kulmin e jetës, të cilët po krijojnë familje dhe kanë gjithçka për të jetuar. Implikimet për shoqërinë janë të thella.”

Ndërsa onkologët zakonisht kanë menduar që kanceret tek të rinjtë janë kryesisht pasojë e faktorëve të rrezikut të trashëgueshëm, siç janë mutacionet e gjeneve BRCA1 dhe BRCA2 në rastin e kancerit të gjirit, gjithnjë e më shumë pacientë nuk kanë predispozicion të dukshëm gjenetik. O’Reilly thotë se në shumicën e rasteve të të rinjve që sheh, nuk ka asnjë shpjegim të qartë gjenetik dhe kur studiohen në laborator, tumoret e bartura nga pacientët në të 20-at, 30-at ose 40-at duket se janë më agresivë në krahasim me një pacient tipik me kancer pankreatik në të 70-at e tyre.
Ajo thotë se kjo shpesh e bën prognozën e tyre shumë të keqe, edhe pse vetë pacienti shpeshherë është në gjendje të mirë shëndetësore.