Në Ekuador, policia italiane filloi të monitorojë me kujdes operacionet e shqiptarëve të Kompanisë Bello dhe italianëve të Ndrangheta-s, pas kapjes së bosit shqiptar Dritan Rexhepi gjatë një operacioni antidrogë në Guayaquil, në vitin 2014.

Rexhepi mbërriti në Ekuador rreth vitit 2011, si pjesë e një vale kriminelësh të rrezikshëm, shumë prej të cilëve kishin lidhje të thella me grupe kriminale në Evropë. Në atë kohë, Ekuadori po kthehej në një qendër transiti për trafikun e kokainës, pasi marrja e rezidencës ishte relativisht e lehtë falë parimit kushtetues të “Shtetësisë Universale”, miratuar në vitin 2008. Për të huajt, blerja e pronave dhe krijimi i kompanive nuk paraqisnin vështirësi të mëdha, sipas agjentëve antidrogë.

Sipas dosjeve gjyqësore, Rexhepi, i cili kishte identitete të shumta të rreme, mbërriti në Ekuador duke u paraqitur si një biznesmen grek. Deri në atë moment, ai ishte një nga kriminelët më të kërkuar në Europë.

Në fakt, ai ishte arrestuar për trafik droge në Holandë dhe ishte ekstraduar në Itali, ku ishte dënuar me 13 vite burg. Në vitin 2011, ai dhe dy shqiptarë të tjerë u arratisën nga burgu pranë Milanos. Muaj më vonë, ai u arrestua në Spanjë, por u ekstradua në Belgjikë, ku kërkohej për një grabitje të dhunshme vite më parë. Por burgu belg i sigurisë së ulët nuk mund ta mbante Rexhepin. Edhe një herë, ai shpëtoi.

Megjithatë, rreziku i kapjes në Europë ishte i pashmangshëm. Pikërisht atëherë Rexhepi vendosi të vinte në Ekuador për të operuar në mënyrë më të përhershme. Këtu ai ndërtoi rrjetin e tij duke përdorur kompani frontale legjitime, thanë prokurorët italianë për Washington Post, e cila publikoi një hetim të plotë mbi rritjen e shqiptarëve në tregun global të kokainës.

Ai e kishte të lehtë të krijonte kontakte në të gjitha nivelet për shkak të rrjedhshmërisë së tij në spanjisht, italisht dhe anglisht. Kjo i mundësoi të kuptonte lehtësirat që ofron sistemi për të operuar lirshëm me të gjitha llojet e kompanive, pa asnjë kontroll. Në atë moment ai zbuloi se Ekuadori ishte një vend i shenjtë për pastrimin e parave. Një nga partnerët e tij, një zëvendëskonsull diplomatik shqiptar në Ekuador, kishte investime të mëdha në kompanitë e ushqimit dhe kanabisit, sipas të dhënave publike dhe një analisti ekuadorian të inteligjencës që studioi rrjetin.

Në të njëjtën kohë, ai kishte kontakte edhe me mafiozët italianë, të cilët vepronin në Guayaquil, me modele të ngjashme kriminale, të orientuar drejt dërgimit të kokainës në Evropë. Ai gjithashtu e kishte të lehtë të lidhej me biznesmenë dhe disa politikanë vendas.

Një aleancë e fuqishme kriminale

Një aleancë e fuqishme mes klaneve mafioze italiane dhe shqiptare, si dhe grupeve të tjera kriminale nga Ballkani, mbështet trafikun e kokainës dhe drogave të tjera në shkallë të gjerë nga Ekuadori drejt Evropës.

Shqiptarët dhe italianët kanë ndërtuar një partneritet të fortë për trafikimin e drogës nga portet e Guayaquil dhe El Oro, duke shfrytëzuar struktura të ngritura prej më shumë se 15 vjetësh në Ekuador dhe Kolumbi. Në këtë vend, ata kontrollojnë rrugët e trafikut, logjistikën, krijimin e kompanive për pastrimin e parave dhe eksportin, si dhe mbështetjen operacionale të bandave vendase, të cilat përfshijnë mijëra anëtarë dhe operatorë të padukshëm brenda shtetit, sipas agjencive të inteligjencës kundër drogës në Ekuador dhe Evropë.

Kjo aleancë nuk është e re, ajo daton që nga fundi i viteve ‘80. Që nga ajo periudhë, shqiptarët dhe grupet e tjera ballkanike janë përfshirë në rrjetet kriminale të trafikimit të kokainës dhe krimeve të tjera të lidhura me të, fillimisht si vartës të mafies italiane.

Në fund të viteve ‘90, rreth 10,600 shqiptarë, përfshirë kriminelë të rrezikshëm, emigruan ilegalisht në Apulia, Itali, pasi qeveria shqiptare ndërmori një ofensivë të paprecedentë për çmontimin e 23 grupeve kriminale, sipas një raporti të organizatës Iniciativa Globale kundër Krimit Transnacional, përgatitur nga Walter Kemp. Në atë kohë, në Shqipëri kishte arrestime masive për trafik njerëzor, trafik emigrantësh, trafik armësh dhe vjedhje makinash.

Në vitet në vijim, shqiptarët dhe klanet ballkanike u përfshinë në trafikun e heroinës dhe kanabisit, duke zgjeruar operacionet e tyre jashtë Evropës.

Zbarkimi në Amerikën Latine

Midis viteve 2008 dhe 2009, këto grupe arritën në Amerikën Latine për të marrë kontrollin e trafikut të kokainës, duke përdorur Kolumbinë dhe Ekuadorin si baza strategjike të operacioneve të tyre, sipas agjencive kundër drogës. Nga 2008 e në vazhdim, Ballkani u bë një qendër kyçe për grupet kriminale që kërkonin furnizues të rinj në tregun evropian. Ata mbërritën duke u paraqitur si biznesmenë, eksportues frutash dhe të lëndëve të para.

Në botën e krimit të organizuar, ashtu si në sektorin e pasurive të paluajtshme, lokacioni është gjithçka, thekson raporti i Iniciativës Globale. Ekuadori ndodhet mes Kolumbisë dhe Perusë, dy vende që prodhojnë rreth 90% të kokainës botërore.

Një tjetër faktor që ndihmoi zgjerimin e mafies ishte dobësia institucionale, korrupsioni në sistemin gjyqësor dhe vendimet qeveritare që dobësuan kontrollin antidrogë, si mbyllja e bazës ushtarake amerikane në Manta në vitin 2009. Kjo bazë kishte realizuar qindra operacione kundër drogës në rajonin e Paqësorit për një dekadë.

Mbyllja e saj u hapi rrugën shqiptarëve për të ngritur strukturat e tyre kriminale dhe për të shndërruar Ekuadorin në një qendër strategjike të biznesit të tyre transnacional.

Ekuadori kërkon ndihmë nga Italia

Pas vitit 2020, sekuestrimi i qindra tonëve kokainë në Evropë, e cila dilte nga Ekuadori, ngriti alarmin. Evropa u bë destinacioni kryesor i drogës, duke lënë në plan të dytë Shtetet e Bashkuara. Shqiptarët dhe klanet e tjera ballkanike, në partneritet me mafien italiane, ishin autorët e këtij ndryshimi strategjik.

Për shkak të depërtimit të shpejtë të këtyre grupeve mafioze në sektorët publikë dhe privatë në Ekuador, autoritetet qeveritare kërkuan asistencën e Italisë. Shteti italian po ofron trajnime të specializuara nën drejtimin e një prokurori ekspert, duke ndihmuar në luftën kundër pastrimit të parave dhe hartimin e paketave të reja ligjore dhe reformave.

Dy institucionet e para ekuadoriane që kërkuan mbështetje nga Italia ishin Njësia e Analizës Financiare (UAFE) dhe Superintendenca e Kompanive. Italia ka një përvojë të gjerë në luftën kundër mafies që nga vitet ‘80 dhe ka interes të drejtpërdrejtë në këtë bashkëpunim, pasi trafiku i kokainës ka ndikuar ndjeshëm në qytetet italiane dhe evropiane, sipas burimeve zyrtare.

Megjithëse mafia ka humbur terren brenda Italisë, ajo është forcuar në nivel ndërkombëtar falë lidhjeve të saj me familje italiane të vendosura jashtë vendit dhe aleancave me klanet shqiptare dhe kartelet e tjera kriminale.