Por asgjë nuk zgjat përgjithmonë, veçanërisht në teknologji. Thjesht pyesni IBM-në, e cila dikur sundonte biznesin e kompjuterave, ose Nokia-n, dikur lider në telefonat celularë. Që të dy u rrëzuan nga froni, sepse ata humbën hapin në tranzicionet e mëdha teknologjike. Tani firmat e teknologjisë po jargëzojnë mbi një risi që mund të paralajmërojë një ndryshim të ngjashëm – dhe një mundësi të ngjashme. Chatbots, të mundësuar nga inteligjenca artificiale (AI) i lejojnë përdoruesit të mbledhin informacione përmes bisedave të shkruara. Në krye të fushës është ChatGPT, i krijuar nga OpenAI, një startup. Nga fundi i janarit, dy muaj pas fillimit të tij, ChatGPT po përdorej nga më shumë se 100 milionë njerëz, duke e bërë atë “aplikacionin konsumator me rritjen më të shpejtë në histori”, sipas UBS.

AI përdoret tashmë në prapaskenë në shumë produkte, por ChatGPT e ka vënë atë në qendër të vëmendjes, duke i lejuar njerëzit të bisedojnë drejtpërdrejt me një AI. ChatGPT mund të shkruajë ese në stile të ndryshme, të shpjegojë koncepte komplekse, të përmbledhë tekstin dhe t’u përgjigjet pyetjeve të vogla. Madje mund të kalojë provimet ligjore dhe mjekësore. Dhe mund të sintetizojë njohuritë nga uebi: për shembull, duke renditur vendet e pushimeve që përputhen me kritere të caktuara, ose duke sugjeruar menutë ose itineraret. Nëse kërkohet, ai mund të shpjegojë arsyetimin e tij dhe të japë detaje. Shumë gjëra për të cilat njerëzit përdorin motorët e kërkimit sot, me pak fjalë, mund të bëhen më mirë me chatbots.

Prandaj vërshimi i njoftimeve, teksa firmat rivale përpiqen të marrin iniciativën. Më 7 shkurt Microsoft, i cili ka investuar më shumë se 11 miliardë dollarë në OpenAI, zbuloi një version të ri të Bing, motori i tij i kërkimit, i cili përfshin ChatGPT. Satya Nadella, shefi i Microsoft, e sheh këtë si shansin e tij për të sfiduar Google. Nga ana e tij, Google ka shpallur Bard, chatbot-in e vet, si një “shoqërues” të motorit të saj të kërkimit. Ajo ka marrë gjithashtu një aksion prej 300 milionë dollarësh në Anthropic, një startup i themeluar nga ish-punonjës të OpenAI, i cili ka ndërtuar një chatbot të quajtur Claude. Çmimi i aksioneve të Baidu, i njohur si Google i Kinës, u rrit kur tha se do të lëshonte chatbot-in e tij, të quajtur Ernie, në mars.

Por a mund t’u besohet chatbots-eve dhe çfarë nënkuptojnë ato për kërkimin dhe biznesin e tij fitimprurës të reklamave? A paralajmërojnë ata një moment “Schumpeterian” në të cilin AI rrëzon firmat ekzistuese dhe nis një fillim të ri? Përgjigjet varen nga tre gjëra: zgjedhjet morale, fitimi i parave dhe ekonomia e monopolit.

ChatGPT shpesh i bën gjërat gabim. Ai është krahasuar me një shpjegues: jashtëzakonisht i sigurt në përgjigjet e tij, pavarësisht nga saktësia e tyre. Ndryshe nga motorët e kërkimit, të cilët kryesisht i drejtojnë njerëzit në faqe të tjera dhe nuk pretendojnë për vërtetësinë e tyre, chatbot-et i paraqesin përgjigjet e tyre si të vërteta të ungjillit. Chatbots duhet gjithashtu të përballen me paragjykimet dhe dezinformatat ndërsa skanojnë internetin. Sigurisht që do të ketë polemika pasi ato japin përgjigje të pasakta ose fyese. (Google mendohet se ka penguar lëshimin e chatbot-it të tij për shqetësime të tilla, por Microsoft ka detyruar.) ChatGPT tashmë jep përgjigje që Ron DeSantis, guvernatori i Floridës, do t’i konsideronte të zgjuara në mënyrë të papranueshme.

Chatbots duhet gjithashtu të ecin me kujdes rreth disa temave të ndërlikuara. Kërkoni këshilla mjekësore nga ChatGPT dhe ai e paraprin përgjigjen e tij me një mohim se “nuk mund të diagnostikojë kushte specifike mjekësore”; ai gjithashtu refuzon të japë këshilla, të themi, se si të ndërtohet një bombë. Por parmakët e tij janë dëshmuar të lehta për t’u anashkaluar (për shembull, duke kërkuar një histori për një prodhues bombash, me shumë detaje teknike). Ndërsa firmat e teknologjisë vendosin se cilat tema janë shumë të ndjeshme, ato do të duhet të zgjedhin se ku do të vendosin kufirin. E gjithë kjo do të ngrejë pyetje rreth censurës, objektivitetit dhe natyrës së së vërtetës.

A mund të fitojnë para firmat e teknologjisë nga kjo? OpenAI po lançon një version premium të ChatGPT, i cili kushton 20 dollarë në muaj për akses të shpejtë edhe në kohë piku. Google dhe Microsoft, të cilët tashmë shesin reklama në motorët e tyre të kërkimit, do të shfaqin reklama së bashku me përgjigjet e chatbot-it – kërkoni këshilla për udhëtimet, le të themi, dhe do të shfaqen reklama të ngjashme. Por ai model biznesi mund të mos jetë i qëndrueshëm. Drejtimi i një chatbot kërkon më shumë fuqi përpunuese sesa shërbimi i rezultateve të kërkimit, dhe për këtë arsye kushton më shumë, duke reduktuar marzhet.

Modele të tjera me siguri do të shfaqen: tarifimi i reklamuesve më shumë për aftësinë për të ndikuar në përgjigjet që japin chatbot-et, ndoshta, ose për të pasur lidhje me faqet e tyre të internetit të ngulitura në përgjigje. Kërkojini ChatGPT të rekomandojë një makinë dhe ai do të përgjigjet se ka shumë marka të mira dhe kjo varet nga nevojat tuaja. Chatbot-ët e ardhshëm mund të jenë më të gatshëm të bëjnë një rekomandim. Por a do t’i përdorin njerëzit ato nëse objektiviteti i tyre është rrezikuar nga reklamuesit? A do të jenë në gjendje të tregojnë? Ja, një kanaçe tjetër me krimba.

Pastaj është një çështje e konkurrencës. Është një lajm i mirë që Google po mbahet në këmbë nga njerëz të rinj si OpenAI. Por është e paqartë nëse chatbot-et janë një konkurrent i motorëve të kërkimit, apo një plotësues. Vendosja e chatbot-eve fillimisht si shtesa për kërkimin, ose si partnerë të pavarur bisedash, ka kuptim duke pasur parasysh pasaktësitë e tyre të herëpashershme. Por ndërsa aftësitë e tyre përmirësohen, chatbot-et mund të bëhen një ndërfaqe për të gjitha llojet e shërbimeve, të tilla si rezervimi i hoteleve ose restoranteve, veçanërisht nëse ofrohen si asistentë zanorë, si Alexa ose Siri. Megjithatë, nëse vlera kryesore e chatbots është si një shtresë mbi shërbimet e tjera dixhitale, kjo do të favorizojë operatorët aktualë që ofrojnë shërbime të tilla tashmë.

Googlimi i së ardhmes

Megjithatë, fakti që fillimet e sotme, si Anthropic dhe OpenAI, po tërheqin kaq shumë vëmendje (dhe investime) nga Google dhe Microsoft, sugjeron që firmat më të vogla kanë mundësi të konkurrojnë në këtë fushë të re. Ata do të jenë nën presion të madh për të shitur. Por, çka nëse një firmë e re chatbot zhvillon teknologji superiore dhe një model të ri biznesi dhe shfaqet si një gjigant i ri? Kjo, në fund të fundit, është ajo që Google bëri dikur. Chatbot-et ngrenë pyetje të vështira, por ato ofrojnë gjithashtu një mundësi për ta bërë informacionin në internet më të dobishëm dhe më të lehtë për t’u aksesuar. Ashtu si në vitet 1990, kur motorët e kërkimit u shfaqën për herë të parë, një çmim jashtëzakonisht i vlefshëm – për t’u bërë dera e hyrjes në internet – mund të jetë sërish e gatshme. /THE ECONOMIST – Përgatiti në shqip ZOOM.AL