“Izraeli nuk ka plan për Gazën pas përfundimit të luftës, paralajmërojnë ekspertët”, raportoi BBC në tetor. Në nëntor, The Washington Post vërejti se “Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu është kritikuar se nuk ka ofruar një plan të qartë për atë që ndodh në Gaza nëse Izraeli ia arrin qëllimit të tij për të rrëzuar Hamasin”. Një artikull kryesor në “Foreign Policy” në dhjetor ankohej për “Strategjinë e ngatërruar të Izraelit në Gaza”.

Por ka shenja se disa anëtarë të qeverisë izraelite kanë vërtet një strategji, ose të paktën një preferencë, për atë që do të ndodhë më pas. Është e nënkuptuar në llojin e luftës që Izraeli ka bërë, e cila e ka bërë Gazën kryesisht të pajetueshme. Dhe një numër në rritje i zyrtarëve izraelitë po e thonë me zë të lartë: Ata nuk duan ta detyrojnë Hamasin të largohet nga Gaza. Ata duan që shumë nga banorët e Gazës të largohen gjithashtu.

Thirrjet për transferimin e popullsisë filluan shumë kohë përpara se Gaza të kthehej në rrënojat që është sot. Gjashtë ditë pas masakrës së Hamasit ndaj izraelitëve më 7 tetor, Ministria e Inteligjencës propozoi zhvendosjen e përhershme të banorëve të Gazës në rajonin Sinai të Egjiptit. Më 14 nëntor, Ministri i Financave Bezalel Smotrich tha se ai mbështet “emigrimin vullnetar të arabëve të Gazës në vendet anembanë botës”. Pesë ditë më vonë, Ministrja e Inteligjencës Gila Gamliel miratoi “zhvendosjen vullnetare të palestinezëve në Gaza, për arsye humanitare, jashtë Rripit”.

Gazeta Israel Hayom raportoi më 30 nëntor se zoti Netanyahu i kishte kërkuar Ministrit të Çështjeve Strategjike Ron Dermer, një nga të besuarit e tij më të ngushtë, të zhvillonte një plan për të “holluar” popullsinë në Gaza “në minimum” duke hapur dyert e Egjiptit dhe hapjen e rrugëve detare drejt vendeve të tjera. Z. Netanyahu thuhet gjithashtu se i ka kërkuar presidentit Biden dhe liderëve të Britanisë dhe Francës që të shtyjnë Egjiptin të pranojë qindra mijëra refugjatë nga Gaza.

Ndonjëherë, zyrtarët izraelitë i kanë minimizuar ose mohuar këto raporte. Zyra e zotit Netanyahu e quajti planin e transferimit të Ministrisë së Inteligjencës një “koncept dokument ” dhe ambasada e Izraelit në Uashington sqaroi se ministrja e inteligjencës po fliste vetëm për veten e saj. Ministrat e tjerë me ndikim të qeverisë – si ministri i Mbrojtjes Yoav Gallant dhe Benny Gantz, një rival i Netanyahut dhe ish-shefi i shtabit të ushtrisë izraelite që iu bashkua qeverisë pas 7 tetorit – kundërshtojnë zhvendosjen e popullsisë së Gazës jashtë Rripit, sipas Israel Hayom. Z. Gallant, siç doli javën e kaluar, ka paraqitur një propozim që do t’i kishte palestinezët të palidhur me Hamasin ose me Autoritetin Palestinez që administron territorin, me vende të tjera që mbikëqyrin rindërtimin.

Por ditët e fundit biseda për largimet palestineze nga Gaza është bërë më e zhurmshme. Në një takim të partisë së tij Likud më 25 dhjetor, z. Netanyahu u nxit nga një ligjvënës të krijojë një ekip për të lehtësuar largimin “vullnetar” të palestinezëve nga Gaza . Kryeministri thuhet se u përgjigj se qeveria po “punonte” për të gjetur vende të gatshme për t’i marrë ato.

Pasuan komente të ngjashme nga ministri i sigurisë kombëtare i Izraelit, me “The Times of Israel” që pohoi të mërkurën se zhvendosja vullnetare nga Gaza po bëhet gradualisht “një politikë zyrtare kryesore e qeverisë”.

Disa mund ta hedhin poshtë këtë temë për transferimin e popullsisë si rrëmujë të kohës së luftës. Por në terren, tashmë është duke ecur mirë: Gaza po bëhet e pabanueshme. Sipas Kombeve të Bashkuara, rreth 85 për qind e banorëve të Gazës tani janë të zhvendosur. Edhe nëse do të mund të ktheheshin në shtëpitë e tyre, shumë do të kishin pak për t’u kthyer pasi, sipas një analize të “The Wall Street Journal”, gati 70 për qind e banesave të Gazës janë dëmtuar ose shkatërruar.

Më shumë se 22,000 banorë të Gazës janë vrarë në konflikt deri më tani, sipas Ministrisë së Shëndetësisë të Gazës të drejtuar nga Hamasi, dhe shumë të tjerë janë në rrezik akut. Sipas drejtorit Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Ndihmën dhe Punët në Gaza, 40 për qind e banorëve të Rripit janë në rrezik nga uria. Duke pasur parasysh rënien e sistemeve sanitare dhe mjekësore të Gazës, deri në një e katërta e njerëzve të Gazës mund të vdesin brenda vitit, kryesisht nga sëmundjet ose mungesa e aksesit në kujdesin mjekësor, sipas një vlerësimi të fundit nga Prof. Devi Sridhar, kryetar i departamentit të shëndetit publik global në Universitetin e Edinburgut.

Nëse luftimet në Gaza përfundojnë së shpejti, kjo kataklizëm mund të lehtësohet. Por në fund të dhjetorit, zoti Netanyahu sugjeroi se lufta e Izraelit në Gaza do të “zgjaste edhe shumë muaj”, megjithëse me më pak trupa . Ministri i Mbrojtjes Gallant ka thënë se mund të duhen vite. Dhe për sa kohë që armiqësitë në Gaza vazhdojnë, Izraeli nuk do të lejojë që shumica e të zhvendosurve të Gazës të kthehen në shtëpitë e tyre për hir të sigurisë, raportoi së fundmi gazetari izraelit Nadav Eyal . Ata mund të mos kthehen për “të paktën një vit”, sugjeroi ai.

Me fjalë të tjera, katastrofa humanitare ka të ngjarë të vazhdojë. Dhe sa më gjatë të ndodhë, aq më shumë presion do të ndiejë Egjipti për ta lehtësuar atë duke lejuar banorët e Gazës të hyjnë. Zyrtarët izraelitë me shumë gjasa do të vazhdojnë ta përshkruajnë një migrim të tillë si vullnetar, pavarësisht se kanë krijuar kushtet që e kanë nxitur atë.

Deri më tani, si presidenti i Egjiptit , Abdel Fattah el-Sisi, ashtu edhe administrata e Bidenit kanë thënë se kundërshtojnë me vendosmëri zhvendosjen e popullit të Gazës. Departamenti amerikan i Shtetit javën e kaluar tha se qeveria izraelite u ka thënë vazhdimisht zyrtarëve amerikanë se zhvendosja jashtë Gazës nuk është politika e saj zyrtare.

Por disa anëtarë të qeverisë izraelite thuhet se besojnë se Egjipti – i cili u detyrohet kreditorëve 28 miliardë dollarë pagesa borxhi vitin e ardhshëm – është i prekshëm ndaj presionit. Dhe politika amerikane mund të ndryshojë gjithmonë: E pyetur muajin e kaluar se çfarë duhet të ndodhë me palestinezët e Gazës, kandidatja republikane për president, Nikki Haley u përgjigj : “Ata duhet të shkojnë në vendet pro-Hamasit”.

E gjithë kjo ka një sfond historik rrëqethës. Palestinezët në rripin e Gazës e dinë se nëse largohen, Izraeli nuk ka gjasa t’i lejojë ata të kthehen. Ata e dinë këtë sepse shumica prej tyre janë pasardhës të dëbimit dhe arratisjes që ndodhi rreth themelimit të Izraelit në vitin 1948, të cilin palestinezët e quajnë nakba. Ata jetojnë në Gaza sepse Izraeli nuk i la familjet e tyre të kthehen në vendet që më pas u bënë pjesë e Izraelit. Qindra mijëra palestinezë të tjerë u zhvendosën kur Izraeli pushtoi Bregun Perëndimor dhe Rripin e Gazës në vitin 1967. Ai nuk i la as shumë prej atyre refugjatëve të ktheheshin.

Udhëheqësit e Izraelit rrallë shprehin keqardhje për këto zhvendosje masive. Ndonjëherë, ata madje i thërrasin ato si precedent. Duke iu drejtuar palestinezëve në Facebook pasi tre izraelitë u vranë në Bregun Perëndimor në vitin 2017, Tzachi Hanegbi, këshilltari aktual i sigurisë kombëtare i Izraelit, paralajmëroi : “Kështu fillon një ‘nakba’. Pikërisht si kjo. Mos harroni ’48. Mos harroni ’67-ën.
Ai e përfundoi postimin e tij me fjalët: “Je paralajmëruar!”. / New York Times – Përgatiti në shqip Zoom.al. Titulli i origjinalit: Çfarë do të ndodhë me popullin e Gazës?