- Aktualitet
- In Zoom
- Politikë
- Ekonomi
- Ide & Blog
- Kosova
- Rajoni
- Bota
- Sport
- Art & Kulturë
- Stil
- Kinema & Netflix
- Tech
Rrjetet Sociale
Aplikacion
Ndërsa liderët e BE-së u takuan për herë të fundit para festave të Krishtlindjeve, të gjithë sytë ishin te një njeri: Kryeministri hungarez Viktor Orban.
Ai perceptohet si aleati më i afërt i Kremlinit në Evropë dhe është i vetmi lider i BE-së që u takua ballë për ballë me Vladimir Putin këtë vit.
Ndërsa zëri i tij u bë më i fortë me kërcënimet se ai do të bllokonte dy vendime vendimtare për Ukrainën, spekulimet në Bruksel ishin të shumta rreth asaj se si do të përfundonin negociatat. A do ta siluronte zoti Orban samitin?
Kishte thashetheme se takimi mund të vazhdonte për ditë të tëra dhe deri në fundjavë.
Kryeministri finlandez Petteri Orpo tha me shaka se: “Kërcënimi i Rusisë është real. Unë jam gati për të negociuar dhe kam paketuar shumë këmisha.”
Udhëheqësit e BE-së u mblodhën në një drekë festive dhe pastaj ishte koha që presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelensky të bënte një lutje të fundit përmes videokonferencës.
“Dhjetë vjet më parë në Ukrainë, njerëzit u ngritën nën flamujt e Bashkimit Europian… Unë ju kërkoj një gjë sot: mos e tradhtoni popullin dhe besimin e tyre në Europë.”
Orët kalonin. Kancelari gjerman Olaf Scholz veshi një pulovër mbi kostum; “një shenjë që do të zgjaste gjatë” tha një diplomat i BE-së.
Pastaj negociatat për hapjen e bisedimeve të anëtarësimit me Ukrainën u përballën me një mur. Situata ngeci në një ngërç: ishin 26 kundër një.
Kancelarja gjermane e çoi zotin Orban në cep të dhomës dhe i sugjeroi të largohej dhe të shkonte për një kafe.
“Askush nuk mund të dëgjonte se për çfarë po flisnin” , më tha një burim nga BE. “Por nuk ishte sikur Scholz-i i dha urdhër. Zoti Orban u largua vullnetarisht. Ai hyri në dhomën e tij të delegacionit, e cila është në të njëjtin kat.”
Me Orban që ishte larguar, 26 liderët e tjerë shkuan përpara dhe votimi ishte i pakundërshtueshëm. Për shkak se një veprim i tillë kërkon mbështetje unanime, nuk do të ishte e mundur me kryeministrin hungarez të pranishëm.
Më vonë u zbulua se pushimi për kafe që shpëtoi kërkesën e Ukrainës për anëtarësim në BE ishte planifikuar. Presidenti francez Emmanuel Macron tha se ideja ishte e përbashkët.
Kryeministrja e Estonisë, Kaja Kallas e quajti këtë boshllëk strategjik “interesant për librin e historisë”. Ajo bëri shaka teksa u shpreh se kjo ditë do të mbeste në kujtimet e saj.
Kur u publikuan lajmet për procesin e anëtarësimit të Ukrainës në BE, gjendja shpirtërore në dhomën e shtypit, ku qindra gazetarë ndërkombëtarë po mbulonin takimin e BE-së, u kthye në euforike brenda disa sekondash.
Charles Michel, njeriu që drejtoi takimin, doli për të folur me gazetarët, kryesisht për të uruar veten për një “moment historik që tregon forcën e Bashkimit Evropian”.
Menjëherë më pas, Orban postoi një video në mediat sociale, duke e përshkruar vendimin si “plotësisht të pakuptimtë, irracional dhe të gabuar”.
Pra, pse e lejoi të vazhdonte?
Ai e arsyetoi vendimin e tij për t’u larguar nga votimi duke thënë se kishte “kaluar tetë orë për t’i bindur që të mos e bënin këtë”, por shtoi se liderët e tjerë të BE-së e donin atë vendim “në mënyrë të furishme”.
Në realitet, bisedimet e anëtarësimit në BE janë një sllallom paralajmërimesh dhe teknikash. Do të duhen vite përpara se Ukraina të jetë gati për t’u bashkuar me bllokun. Dhe Orban e di se ai ka ende shumë mundësi për të bllokuar procesin.
Por nëse udhëheqësit e BE-së mendonin se kryeministri hungarez kishte rënë papritur në linjë, ata u zhgënjyen.
Bisedimet u ndërprenë rreth orës 02:30 të mëngjesit, pasi Orban kishte përdorur të drejtën e vetos për të bllokuar vendimin shumë më urgjent për të dërguar një paketë ndihme prej 50 miliardë eurosh në Kiev.
Nuk është hera e parë që ai përdor një veton për të fituar koncesione për Budapestin, si përjashtimet për importet ruse të naftës. Por ai kurrë nuk e kishte penguar një marrëveshje të BE-së.
Por kjo nuk u prit mirë nga Presidentin Macron.
“Hungaria u respektua gjatë këtij takimi të Këshillit Europian. Orban u dëgjua. Ky respekt nënkupton përgjegjësi dhe ndaj pres nga Viktor Orban në muajt e ardhshëm që… të sillet si europian dhe të mos marrë peng progresin tonë politik,” tha zoti Macron.
Por Balazs Orban, drejtori politik i Viktor Orbanit, tha se Hungaria nuk po shantazhonte BE-në dhe në fakt ishte e kundërta.
Ai la të kuptohej se kryeministri do të fillonte të “luante” vetëm nëse BE do të zhbllokonte 20 miliardë euro fonde për Hungarinë, të ngrira për shkak të shqetësimeve për të drejtat e njeriut dhe korrupsionin në vend.
“Nuk e kuptojmë pse nuk kemi akses në 100% të fondeve financiare”, shtoi ai.
Hungaria i kërkon ato para përpara se të pranojë më shumë për Ukrainën. Pavarësisht dramës diplomatike prapa skenave, udhëheqësit këmbëngulën se një zgjidhje për paratë për Ukrainën mund të gjendej në fillim të vitit të ardhshëm, ose duke e futur Orban në bord ose duke detyruar paketën e ndihmës për Kievin pa mbështetjen e tij.
BE-ja tashmë po përgatitet të punojë rreth një vetoje hungareze nëse është e nevojshme, për shembull duke i lënë të gjitha vendet e BE-së, përveç Hungarisë, të ofrojnë fonde dypalëshe për Ukrainën në vitin 2024 jashtë buxhetit të BE-së.
Nuk është e paprecedentë që një vend evropian të vonojë një vendim për paratë e BE-së: diplomatët e Brukselit janë mësuar të bëjnë marrëveshje dhe kompromis. Dhe kur bëhet fjalë për Ukrainën – një vend i përfshirë në një luftë në pragun e BE-së – blloku është i prirur të tregojë se do të qëndrojë me Kievin, për aq kohë sa duhet.
I pyetur se si planifikonte ta detyronte Orban të ndryshonte qëndrimin e tij ndaj Ukrainës, Charles Michel qeshi dhe tha se ishte i hapur për sugjerime.
/Analizë nga Sofia Bettiza, përkthyer nga BBC
