I njohur edhe si ‘droga zombie’, është një opioid sintetik që është deri në 50 herë më i fortë se heroina dhe 100 herë më i fortë se morfina. Megjithëse fentanili është gjithmonë i njëjtë – molekula është ajo që është – kushtet e prodhimit ndryshojnë. Ka dy lloje: fentanil farmaceutik dhe fentanil i prodhuar në mënyrë të paligjshme.

Rreziku rritet kur shtohet në barna të tjera

Nga njëra anë, fentanili farmaceutik përshkruhet nga mjekët për të trajtuar dhimbjet e forta, veçanërisht pas operacionit dhe në fazat e avancuara të kancerit. Megjithatë, rastet më të fundit të mbidozimeve të lidhura me fentanilin lidhen me fentanilin e prodhuar në mënyrë të paligjshme, i cili shpërndahet në tregjet ilegale të drogës, për efektin e tij të ngjashëm me heroinën, të përmendur më sipër.

Shpesh i shtohet barnave të tjera për shkak të fuqisë së tij ekstreme, duke bërë që droga të bëhet më e lirë, më e fuqishme, më e varur dhe përfundimisht më e rrezikshme. Ndërsa versioni i tij farmaceutik zakonisht administrohet përmes injeksioneve, solucionit me spraj për hundët, tabletave ose copëzave transdermale nga mjekët me leje të posaçme për ta përshkruar atë, fentanili ilegal shitet në formë pluhuri, tabletash, në formë të lëngshme brenda pikatores, ose në pika të aplikuara në letër. Rreziku real shfaqet kur përdoret për qëllime rekreative.

Rreziqet që paralajmërojnë mjekët

Së pari, mjekët ekspertë të fushës së lëndëve psikotrope apo opioideve, deklarojnë se njerëzit që e konsumojnë atë “nuk janë plotësisht të vetëdijshëm” për rreziqet e mundshme të fentanilit. Për më tepër, në shumë raste, “ata nuk e dinë përbërjen reale” të produktit që konsumojnë. E gjithë kjo, e shtuar me rritjen e përgjithshme të konsumit, na çon në ato shifra “të larta dhe të trishtueshme” të vdekjeve.

Efektet e fentanilit

Ashtu si të gjithë opioidet, fentanili shpërndahet përmes qarkullimit të gjakut dhe arrin sistemin nervor qendror në kërkim të objektivit të tij: receptorët opioid, elementë të neuroneve me të cilët lidhen, duke ngadalësuar aktivitetin e tyre dhe duke ulur sinjalet që transmetojnë dhimbjen.

Efektet e fentanilit, të regjistruara nga Instituti Kombëtar i Shteteve të Bashkuara për Abuzimin me Droga (NIDA) dhe të riafirmuara nga Río Torres, përfshijnë lumturinë ekstreme, letargjinë, nauze dhe të vjella, konfuzion, qetësim, depresion të frymëmarrjes, humbje të vetëdijes, koma apo edhe vdekje.

“Një person që e konsumon këtë drogë çdo ditë përfundon duke zhvilluar një varësi (pseudovarësi). Duhet ta konsumoni që të mos ndiheni keq fizikisht dhe psikologjikisht. Për më tepër, këtë person do ta shohim nën efektet e fentanilit në periudha të ndryshme gjatë ditës (qetësim, mpirje, eufori, halucinacione…), gjë që e bën të vështirë kryerjen e aktiviteteve rutinë. Nëse ndërprisni konsumimin e tij në mënyrë të papritur, mund të shfaqet një sindromë e tërheqjes (irritim, nervozizëm, agjitacion, parehati)”, thanë ekspertët.

Një “skenar i pamundur”?

Gjurma e vdekjeve ka kaluar Atlantikun momentalisht dhe po pushton Europën, si rasti i drogës siriane të terroristëve, Captogon dhe është kthyer në shqetësuese në Spanjë, Itali, Gjermani, Angli dhe Francë. Dhe të dhënat janë shumë larg nga ato të Shteteve të Bashkuara, e cila vuan 150 vdekje nga mbidoza në ditë. Edhe kështu alarmet kanë filluar të bien. Për më tepër, Ministria e Shëndetësisë tashmë po punon për një plan për të ndaluar përdorimin e fentanilit.

Këshilla për baballarët, nënat dhe të prekurit

Me gjithë këtë, këshilla më e mirë – sipas specialistëve – për prindërit që kanë një rast të ngjashëm në familje, madje edhe për të gjithë ata që sot janë të varur nga fentanili, është të “përpiqen të kërkojnë ndihmë”. “Ka shumë njerëz që duan dhe mund t’i ndihmojnë”. “Me kalimin e kohës, burimet e duhura dhe njerëzit e duhur rreth jush, situata juaj mund të përmirësohet”, thotë eksperti Río Torres. Kujtojmë epokat e errëta të SHBA-ve të viteve 70-90 me dopaminën e Oksikodonit që shitej si medikament për dhimbjet dhe shkaktoi skandal, apo si opioidi Xanax dhe ilaci për të varurit nga droga, Metadon, me të cilët abuzohet./ZOOM.AL/

Así está Filadelfia por la epidemia de fentanilo: pic.twitter.com/wqgq4rSwRI

— Wall Street Wolverine (@wallstwolverine) October 31, 2023