Day ArchiveNdotja e ajrit në Lahore ishte 80 herë më e lartë sesa kufizimi i OBSH-së

Ndotja e ajrit në qytetin e dytë më të madh të Pakistanit, Lahore, ka shënuar të shtunën rekord të të gjitha kohërave, pasi nivelet e ndotjes kanë qenë 80 herë më të larta sesa çka konsideron të pranueshme Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH).

Niveli i grimave PM2.5 në ajër – të cilat shkaktojnë dëmet më të mëdha në shëndet – kanë arritur në 1.067, dhe më pas kanë rënë në rreth 300 në mëngjes.

Secila shifër mbi 10 e këtyre grimave në ajër konsiderohet e pashëndetshme nga OBSH-ja.

“Nuk kemi arritur kurrë nivelin 1.000”, ka thënë Jahangir Anwar, zyrtar i lartë për mbrojtje të ambientit në Lahore, në disa përgjigje për agjencinë e lajmeve AFP.

Ka ditë që Lahorja është e ngufatur nga smogu, që shkaktohet prej përzierjes së mjegullës dhe tymit të naftës së djegur, si dhe thëngjillit për ngrohje.

“Indeksi i kualitetit të ajrit do të mbetet i lartë edhe në 3-4 ditët e ardhshme”, ka thënë Anwar.

Të mërkurën, agjencia për mbrojtje të ambientit në Lahore ka prezantuar kufizime të reja në katër pika kryesore në qytet.

Makinat e vogla tuk-tuk, që kanë motorë të fuqishëm, janë ndaluar për qarkullim, ashtu sikurse puna e restoranteve që kanë skara pa filtër.

Zyrave qeveritare dhe kompanive private u është kërkuar që një pjesë të punëtorëve të mbajnë në shtëpi dhe të punojnë nga distanca, nisur nga e hëna.

Puna e ndërtimtarisë është ndalur, ndërsa shitësit e ushqimeve të shpejta në rrugë duhet të mbarojnë punën në orën 20:00./REL

Çfarë ndodh me gjumin e foshnjës kur ndryshon ora

Kur orët kthehen për dimër pas një vere me kursime të diellit, mund të prishë gjumin e të gjithëve për disa ditë. Për prindërit e lodhur, mund të jetë një shqetësim shtesë, por ka disa truke për të ndihmuar në rivendosjen e ritmeve të fëmijës.

Modelet e gjumit të foshnjës mund të sfidojnë prindërit në ditët më të mira. Është për t’u habitur, pra, që me ndryshimin e orëve për shkak të përfundimit të kohës së kursimit të ditës – dhe kështu duke e zhvendosur çdo orar të fituar me vështirësi me një orë – prindërit mund të jenë të shqetësuar për efektin tek fëmijët e tyre.

Ekziston një numër në rritje i kërkimeve shkencore mbi gjumin e foshnjave, të cilat po ndihmojnë për të shkatërruar disa nga mitet që ekzistojnë rreth tij. Pra, çfarë duhet t’u tregojë shkenca familjeve se si foshnjat dhe të vegjlit mund të përballojnë ndryshimin e kohës? Dhe a ka ndonjë këshillë për ta bërë më të lehtë kalimin nga vera në dimër?

Së pari, është e vërtetë se për foshnjat, si për të rriturit, mund të duhet kohë për t’u përshtatur.

“Edhe pse orët mekanike ndryshojnë në një çast, ndryshimet e orës së trupit kërkojnë kohë për t’u zbatuar,” thotë Pamela Douglas, një mjeke e përgjithshme australiane, studiuese e gjumit dhe themeluese e Possums Sleep Intervention.

Një studim hulumtoi se si më shumë se 600 fëmijë flinin pasi ora ndryshonte në pranverë. Studimj zbuloi se u deshën, mesatarisht, tre ditë për të vegjlit nga një deri në dy vjeç për t’u rikthyer në orarin e tyre fillestar të gjumit – dhe tetë ditë për foshnjat nën një vjeç.

Orari i zgjimit të mëngjesit të fëmijëve gjithashtu ndryshoi. Por për disa grupmosha, mesatarisht, nuk ishte një orë e plotë, që do të thotë se ata flinin pak më pak në përgjithësi krahasuar me para se të ndryshonin orët. Gjumi i natës i foshnjave të moshës gjashtë deri në 11 muaj ishte rreth shtatë deri në 15 minuta më i shkurtër edhe katër javë pas kalimit në orën e ditës, krahasuar me para tij. (Për të vegjlit, gjumi total i natës u kthye në bazë vetëm pas një jave).

Megjithatë, meqenëse studiuesit nuk e gjurmuan kohën e gjumit, nuk është e qartë nëse kjo nënkuptonte një humbje totale të gjumit gjatë një periudhe 24-orëshe. Edhe nëse ndodh, shtatë deri në 15 minuta në 24 orë është ende një pjesë e vogël e sasisë së gjumit që fëmijët duhet të bëjnë në përgjithësi. Për foshnjat e moshës katër deri në 11 muaj, për shembull, diapazoni i rekomanduar është 12 deri në 15 orë në 24.

Vlen gjithashtu të kihet parasysh se gjumi -edhe për foshnjat – është fleksibël dhe i adaptueshëm. Në fakt, preokupimi ynë me oraret e rrepta të gjumit gjatë gjithë vitit për foshnjat duket të jetë një fenomen relativisht i kohëve të fundit dhe mbetet larg nga të qenit universal. Rrëfime të shumta etnografike të shoqërive para-industriale, për shembull, kanë zbuluar se foshnjat dhe fëmijët normalisht ose flenë me kujdestarët e tyre (dhe shkojnë në shtrat kur kujdestarët e tyre bëjnë), ose thjesht bien në gjumë në krahët e një kujdestari ose në një hobe kudo që të jenë. , sa herë që janë të përgjumur, duke përfshirë edhe ngjarjet sociale.

Praktikat e gjumit gjithashtu mund të ndryshojnë sipas kulturës. Në Korenë e Jugut dhe Itali, për shembull, është më pak e zakonshme që fëmijët të vihen në shtrat me batanije rehati, lodra përkëdhelëse ose biberon sesa në vendet e tjera të Evropës Perëndimore ose në SHBA. Fëmijët koreanë gjithashtu priren të flenë bashkë me prindërit e tyre në vend që të kenë një shtrat të veçantë, ndërsa në komunitetet Maya të Amerikës Qendrore, fëmijët priren të mos kenë fare një rutinë para gjumit.

Mbi 210 viktima, kryeministri i Spanjës dërgon 10.000 trupa e policë në zonat e përmbytura

Kryeministri i Spanjës ka urdhëruar 5.000 trupa të tjera dhe 5.000 oficerë policie dhe roje civile në rajonin e Valencias, ndërsa banorët kritikojnë autoritetet lokale për reagimin e tyre ndaj përmbytjeve katastrofike.

Pedro Sánchez tha se 211 persona janë konfirmuar të vdekur, me numrin që pritet të rritet më tej.

Shirat e dendur që filluan të hënën shkaktuan përmbytje që shkatërruan ura dhe mbuluan qytetet me baltë, duke lënë komunitetet pa ujë, ushqim ose energji elektrike.

Sánchez tha se dislokimi ishte më i madhi i Spanjës në kohë paqeje, si përgjigje ndaj një prej përmbytjeve më të këqija në Evropë këtë shekull.

Kryeministri tha se ishte i vetëdijshëm se “përgjigja që po jepet nuk është e mjaftueshme” dhe pranoi “probleme dhe mungesa të rënda”.

Ai tha se ka ende “njerëz të dëshpëruar që kërkojnë të afërmit e tyre. Njerëz që nuk mund të hyjnë në shtëpitë e tyre. Shtëpitë e shkatërruara dhe të varrosura nga balta. E di që duhet të bëjmë më mirë.”

Burgu e vetmja rrugë…

Nga Lutfi Dervishi

Burgu e vetmja rrugë…

Disa adoleshentë shqiptarë arrestohen në Belgjike për grabitje banesash. Pjesa tjetër e grupit i shpëton policisë dhe kthehet në Shqipëri. Gjykata në Bruksel jep dënim me kusht. Ata kthehen në Tiranë për t’iu gjendur pranë shokëve. Bazuar mbi dosjen e autoriteteve belge, prokuroria e krimeve të rënda këtu shqyrtoi çështjen për pjesën tjetër të grupit që i kishte shpëtuar drejtësisë belge. Në sallën e gjyqit shohin se shokët e tyre (ushtarët) marrin dënime të renda, minimumi: 7 vjet burg! Ligji! Imagjinoni trajektoren që mori e ardhmja e këtyre të rinjve.

Është rasti ku përgjigja e parë dhe e fundit për çdo lloj krimi apo shkelje është: burg, burg, burg.

Nga krimet më të vogla, si mospagimi i faturave të energjisë elektrike, deri tek krimet më të rënda të trafikut ndërkombëtar të drogës, duket sikur ligji shqiptar shpesh funksionon si një thikë prestigjatori – bëhet thikë kasapi për qytetarët e zakonshëm dhe kthehet në thikë gome ndaj kriminelëve të mëdhenj.

Para një jave në Fier gjykata dënoi një çift pensionistësh (73 vjeç) me 14 vjet burg për “shfrytëzim prostitucioni”! Dhe të mendosh që për çështjet e mëdha kjo shifër duket po aq e largët sa Maja Kilimanxharos!

Në Shqipëri ka disa rekorde të zeza sa i përket politikës së dënimit. Jemi vendi që kemi numrin më të lartë të kërkesave për arrest ndërkombëtar në Interpol. Dhe për çfarë krimesh shpallim kërkim ndërkombëtar?

Një shembull që ilustron absurdin: një qytetar shqiptar, u ekstradua nga Athina për mos-pagesën e një fature energjie elektrike prej 28 000 mijë lekësh. Shpenzimet që shteti shqiptar pagoi për sjelljen e tij për të kryer dënimin janë pesëfish më të larta se detyrimi i pashlyer i qytetarit. A ia vlen ky lloj shpenzimi për raste të tilla?

Kjo politikë e egër e te drejtes penale ka çuar në një shifër të frikshme. Që nga viti 1991 kemi 380 000 qytetarë të dënuar me burg. 380 000 të dënuar! 380 000! Te kjo shifër nuk futen ata që janë dënuar me kusht apo me punë në komunitet. Sot një në katër persona është i dënuar me vendim burgim i formës së prerë!

Ky është rekord i zi i vendosur sa me ndihmën e ligjvënësit, aq edhe me ndihmën e drejtësisë. Eshtë absurde, por ende kemi nene të kodit penal që dënojnë nga gjobë deri në 10 vjet burg!

Ndërsa kur bëhet fjalë për drogën, absurdi kap maja të reja. Një adoleshent i huaj i kapur në kufi me katër gram hashash rrezikonte dënimin me pesë deri në pesëmbëdhjetë vjet burg për “trafik ndërkombëtar,” sepse “kështu është ligji”. Por rasti në Sukth kur u kapen 700 kilogram kokainë u trajtua si “posedim i paligjshëm,” me dënim maksimal prej katër vjetësh. Ligji!

Kjo situatë është skandaloze, e pakuptimë, thellësisht e padrejtë dhe e papranueshme! Një tjetër rekord të zi që mban vendi është numri i të ndaluarve me masën e dënimit arrest me burg. Nëse në BE, masa e dënimit me burg është përjashtim, këtu është kthyer në normë. (Në burgjet shqiptare 62% janë në paraburgim dhe 38% vuajne denimin pas vendimit të Gjykatës. Ky është rekord botëror!

Duke marrë në konsideratë shifrat dhe situatat: Kodi i ri Penal nuk është thjesht i dëshirueshëm, por i domosdoshëm.

Në vend që të përqendrohet në dënim te ashpër për çdo rast, drejtësia duhet të kalojë nga një qasje automatike: “burg për gjithçka” në një qasje “të diferencuar” dhe “proporcionale”. Duhen ndërhyrje në legjislacion që të mbrohen qytetarët e zakonshëm nga ndëshkimi i tepruar dhe të përqendrohen energjitë e sistemit të drejtësisë në ndëshkimin e atyre që kryejnë krime të rënda/ “krime intelektuale”.

Një politikë e re penale duhet të përqendrohet në proporcionalitetin dhe alternativat ndaj burgimit, duke krijuar një sistem që jo vetëm dënon, por kryesisht parandalon dhe rehabiliton.

Penalizimi për shkelje administrative si mospagimi i faturave apo krimet e vogla të posedimit të drogës mund të shërbejnë si shembuj të qartë ku dënimi me burg mund të zëvendësohet me dënime të tjera të përshtatshme, si shërbimi në komunitet apo gjoba, duke kursyer energjitë e sistemit dhe fondet publike.

Qasja “burg, burg, burg” kriminalizon shoqërinë. Një Kod i ri Penal, bazuar në proporcionalitet dhe trajtimin e rasteve sipas rrezikshmërisë së tyre reale, do të kontribuonte që të bëheshim një vend ku drejtësia i përgjigjet krimit në mënyrë efektive, pa sakrifikuar qytetarët e zakonshëm dhe fondet publike.

Arsyet përse nuk duhet të hani hudhër përpara gjumit

Hudhra është padyshim një ushqim që nuk duhet të mungojë gjatë ditës.

Vlerat e saj për shëndetin janë të panumërta, sidomos kundër virozave dhe inflamacionit por kur vjen puna tek gjumi, ajo nuk ka asnjë ndikim në cilësinë e tij.

Sipas të dhënave, hudhra është efikase në trajtimin e sëmundjeve si ateroskleroza, ishemia, problemet me imunitetin, artritin dhe problemeve me shikimin.

Në këtë artikull do të mësoni arsyet përse hudhra nuk rekomandohet të konsumohet në mbrëmje përpara gjumit, dhe jo vetëm prej aromës së fortë.

Hudhra irriton stomakun

Hudhra e stimulon të gjithë sistemin tretës, ndaj sasitë e mëdha të hudhrës të ngrëna në mbrëmje, intensifikojnë sekretimin e lëngjeve gastrike dhe të pështymës.

Një gjë e tillë do t’ju lërë pa gjumë.

Sekreti i përvetësimit të vlerave të hudhrës është ta konsumoni atë në mëngjes ose në drekë.

Si mund ta konsumoni

Rekomandohet që nëse doni të konsumoni hudhër në darkë, atëherë duhet ta hani dy-tre orë para gjumit dhe ta shoqëroni me ushqim.

Kështu do të evitoni aciditetin e stomakut.

Hudhra dhe rrugët e frymëmarrjes

Hudhra hap rrugët e frymëmarrjes dhe përthan sekrecionet.

Por kjo nuk do të thotë që hudhrën duhet ta hani përpara gjumit.

Mjafton që atë ta konsumoni gjatë ditës rregullisht, pra në mëngjes ose rreth drekës.

Fuqitë e pashtershme të hudhrës

Nëse hudhra nuk ju shkakton probleme në stomak, atëherë duhet ta hani atë rregullisht.

Nëpërmjet hudhrës, ju do të mund të furnizoni trupin me ushqyes të dobishëm.

Hudhra ndihmon sistemin imunitar dhe atë kardiovaskular të funksionojnë në mënyrë maksimale.

Sa i përket gjumit, AgroWeb.org  ju rekomandon një sërë ushqimesh siç janë: spinaqi, arrat, brokoli, kungulli, avokado, banania.

Njerëzit që kanë probleme me gjumin duhet të shmangin ushqimet e përpunuara.

Ushqimet me sheqer, karbohidrate, yndyrë kanë një ndikim të fortë në procesin përgjumës të trupit.

Ato vështirësojnë çdo përpjekje të trurit për të prodhuar melatoninë, sidomos nëse konsumohen shumë pranë orarit të gjumit.

Çokollata gjithashtu nuk rekomandohet përpara gjumit sepse ndërpret procesin e sekretimit të hormoneve të gjumit./AgroWeb.org

U vetëdorëzua 1 ditë më parë, Stresi lirohet nga qelia

Stresi është liruar nga qelia një ditë pasi u vetëdorëzua në policinë e Pejës.

Ai ka dhënë lajmin në rrjetet sociale ku publikoi pamje teksa del nga paraburgimi.

Ndërkohë jashtë e priste babai i tij, Sali Luashaj.

Kujtojmë që Stresi u shpall në kërkim pas dhunës ndaj Medi Isenit, i cili u godit brutalisht nga Noizy dhe grupi i tij.

Medi Iseni akuzoi reperin se e nxori në pritë duke e futur në backstage të klubit, ku edhe u dhunua.

Denoncoi mungesën e vaksinës, Zhupa: Ministrja Denaj të ndalë presionin ndaj gazetares

Deputetja e PD, Ina Zhupa ka reaguar pas denoncimit të gazetares Rudina Muca, e cila ka pretenduar se ministrja Anila Denaj e ka kërcënuar me vendin e punës të motrës.

Gazetarja në një postim në rrjetet sociale deklaroi se ministrja Denaj ka kërcënuar motrën e saj, e cila është punonjëse në varësi të ministres së Bujqësisë, me shkarkim nga puna.

Zhupa i kërkon të ndal presionin dhe të jap llogari se pse nuk është bërë vaksina e Brucelozës, për të cilën është harxhuar 1.7 milion euro.

Postimi plotë:

Anila Denaj të ndal presionin ndaj gazetares së Top Channel, Rudina Muca me shkarkim nga puna të motrës së saj dhe të jap llogari për faktin se ministria që drejton nuk e ka kryer vaksinën kundër Brucelozës edhe pse kjo vaksinë ka kushtuar 1.7 milion euro.

Denoncimi kurajoz dhe profesional në shërbim të interesit publik duhet të bëj që organet kompentente të hetojnë.

Ministrja Denaj në vend të kërcënimit ndaj familjarëve të gazetares me qëllim intimidimin dhe presionin për mos nxjerr të vërtetat, duhet të mbaj përgjegjësi për dikasterin që drejton. Bujqësia në fakt është nga sektorët më të dështuar të kësaj qeverie ku janë të specializuar për zhdukjen e fondeve europiane dhe shqiptare.

Këto akte tregojnë fare qartë edhe për regresin që tregonte Bashkimi Europian në raport me lirinë e medias dhe që aferat qeveritare nuk marrin përgjigje me hetim të fajtorëve por me kërcënim dhe intimidim të denoncuesve.

Wesley Sneijder: Më “vodhën” Topin e Artë në vitin 2010!

Ish-lojtari i Interit, Wesley Sneijder, ka peshuar mbi diskutimet e vazhdueshme rreth Topit të Artë të vitit 2024. Holandezi 40-vjeçar shprehu pikëpamjet e tij për fitoren e Rodrit, si dhe për vendin e dytë të Vinicius Junior.

Mesfushori legjendar, i cili humbi fitimin e Topit të Artë në vitin 2010 pas një sezoni fenomenal me Interin dhe triumfin e Ligës së Kampionëve, ndau mendimet e tij për padrejtësitë në çmimet e futbollit.

“Po, Topi i Artë më është ‘vjedhur’ në vitin 2010. Por sinqerisht, më vjen mirë që kjo bisedë vazhdon edhe në vitin 2024, 14 vjet më vonë. Njerëzit më thonë: ‘Wesley, të grabitën atë vit’. Imagjinoni sikur ta kisha fituar Topin e Artë dhe njerëzit të thoshin, ‘Ai ia mori dikujt tjetër’.

Çmimet individuale janë të mira, por arritjet e ekipit, si fitimi i një trofeu të Ligës së Kampionëve, ishin shumë më të vlefshme për mua sesa Topi i Artë”, citohet Sneijder nga TMW.

Vlen të kujtojmë se sezoni 2009-2010 qëndron si një nga më të suksesshmit në historinë e Interit. Nën drejtimin e Jose Mourinhos, skuadra siguroi një trefishtë: titullin e ligës, Coppa Italia dhe Champions League.

Pas ndarjes me Romeon, Heidi Baçi u largua nga banesa dhe… Si ndikoi familja e saj

Pas ndarjes nga Romeo, Heidi ka vendosur të largohet nga Shqipëria, duke hequr dorë kështu edhe nga karriera e saj si moderatore. Vendimin, ish-finalistja e “Big Brother” e bëri me dije gjatë javës së shkuar, ku ishte dhe në puntatën e fundit të sajën në “Goca dhe Gra”.

“Fillimisht, doja të tregoja të gjithë mirënjohjen time për emisionin, për dyert që më ka hapur”, tha Heidi me emocion. Ajo sqaroi se ky largim është një vendim personal, i marrë me kujdes dhe pa qëllim për të shkaktuar polemika.

“Vijnë ca momente në jetë… Nuk dua të krijohen polemika, është vendim i peshuar dhe për arsye personale. Unë duhet të rigjej veten, listën e prioriteteve të mia dhe të shoh ku do jem”.

E emocionuar, Heidi theksoi se, ndonëse e ka vlerësuar mundësinë dhe ka pasur dyer të hapura, për të rëndësi ka të jetojë për veten, jo vetëm për punën.

“Është një moment që, sado jam ndjerë shumë mirë, me dyer të hapura, ndihem shumë mirënjohëse për këtë, në fakt, unë punoj për të jetuar, nuk jetoj për punën. Por së ardhmes nuk i dihet asnjëherë”, përfundoi ajo, duke lënë të hapur mundësinë për të rikthyer në ekran në një moment tjetër.

Dhe duket se ish-banorja u tregua e sinqertë në deklaratën e saj, duke u shprehur se nuk jeton për të punuar, por punon për të jetuar. Pas ndarjes nga Romeo, Heidi nuk ka edhe një shtëpi ku të jetojë këtu, një problem ky që i ka dalë fundazi, duke menduar marrjen e një shtëpie me qira, por që për momentin, për buxhetin e saj, është një hap i pamundur. E kushtëzuar nga ky fakt, si dhe nga fakti se këtu tashmë nuk ka asnjë pranë, ajo ka menduar që largimi për në Milano është vendimi më i mirë që mund të marrë.

Që pas daljes nga “Big Brother”, ajo shkoi të jetonte në shtëpinë e Romeos, por pas ndarjes, ish-banorja është larguar nga shtëpia, duke bërë që të mbetet pa një vend për të jetuar. Paga e pamjaftueshme si dhe kontratat e pakta që ka bërë në Instagram, ka qenë një mënyrë e pamjaftueshme për të për të përballuar jetën e Tiranës.

Nga ana tjetër, ka qenë familja e saj, që ka këmbëngulur që Heidi, të rikthehet pranë familjes, ku ka lënë jo vetëm familjen, por edhe karrierën. Menjëherë sapo ka komunikuar vendimin e saj për t’u larguar, ka reaguar mamaja e saj, duke mos e kursyer edhe vlerësimin për të bijën. Në një postim emocionues në llogarinë e saj në rrjetin social Instagram, Lajla i dedikon fjalë të ngrohta dhe krenarie vajzës së saj, duke theksuar se Heidi ka qenë burim krenarie që nga lindja dhe vazhdon të jetë “dielli i familjes.

“Mesazhi i saj vjen pas një vale komentesh dhe reagimesh nga ndjekësit e Heidit, të cilët kanë shprehur mendimet e tyre rreth vendimit të largimit të saj nga emisioni. Në mesazhin e saj, Lajla shprehet: “Një gjë ta dish të sigurtë Heidushi jonë, ti na ke bërë krenar që ditën që ke lindur, në çdo ditë të jetës. Ti je dhe do të jesh dielli i familjes tonë! Të duam.” E tashmë në rrjetet e saj sociale, Heidi poston foto e video nga Milano, ku dhe duket se ka vijuar me përditshmërinë e saj, duke iu rikthyer jetës që la në dhjetorin e kaluar, para se të futej në “Big Brother”.

Duket se tashmë, ndarja me Romeon është një fakt dhe çifti i ka ndarë keq rrugët e tyre, duke sjellë edhe largimin e saj nga Shqipëria, në pamundësi për të vijuar jetën këtu. Egla Ceno, fituesja e “Big Brother Vip3”, ka komentuar vendimin e ishrivales së saj, Heidi Baçi për t’u larguar nga Shqipëria. Gjatë një bisede virtuale me ndjekësit, aktorja është pyetur nga fansat për mendimin e saj rreth largimit të ish-finalistes së BBV.

“U tregua e dobët”, është shprehur Egla Ceno teksa ka theksuar se këtë ja ka thënë edhe vetë Heidit Baçit në sy. Gjithashtu, fansat e aktores kanë qenë kureshtarë rreth thashethemeve që qarkullojnë se Heidi dhe Romeon Veshaj, të cilët nisën romancën në BBV, janë ndarë. Mirëpo, aktorja është shprehur se nuk i intereson se çfarë ka ndodhur me marrëdhënien e tyre. “Mendon që Heidi dhe Romeo janë ndarë?” e pyet ndjekësi.

“As më hyn në xhep fare zemra”, është shprehur Egla Ceno. Kujtojmë që ka gati një muaj që përflitet për një ndarje mes Romeos dhe Heidit. Dy ishfinalistët e “Big Brother” ishin padyshim ndër çiftet më të dashura për publikun, ku vazhduan të konfirmonin dashurinë e tyre edhe pas përfundimit të spektaklit. Por ishte fillimi i shtatorit, kur u fol për një krizë mes tyre. Që atëherë, dy protagonistët kanë zgjedhur që mos të flasin për historinë e tyre, duke vazhduar së shfaquri veç e veç.

Vetëm pak javë më parë, “Panorama” publikoi disa fotografia të Heidit, ku shfaqej në Tiranë, në shoqërinë e një mashkulli. Nga ato çfarë mund të mësonim, bëhet me dije se djali në fjalë është një afërm i saj dhe nuk bëhet fjalë për një flirt të ri. E veshur me një palë xhinse dhe një xhaketë të bardhë, Heidi kishte vendosur një kapele dhe një palë syze dielli, si për t’ju shmangur disi syve të kureshtarëve, por duket se nuk ia ka dalë. Nga ana tjetër, Romeo kohët e fundit e ka ndarë kohën mes projekteve të reja. Sakaq, ai i është rikthyer edhe muzikës, duke pasur disa koncerte në agjendën e tij. Miqtë e tij zbulojnë se, në fakt, historia me Heidin ka përfunduar dhe tashmë, Romeo është duke njohur një tjetër vajzë.

Nuk dihen më shumë detaje në lidhje me këto thashetheme, duke na bërë të mendojnë se, në fakt, janë vetëm thashetheme, për të shtuar vëmendjen për historinë mes tij dhe Heidit. Deri më tani, në ato pak dalje që Romeo ka pasur, ka qenë gjithnjë i shoqëruar nga i vëllai apo nga miqtë e tij, duke mos u parë asnjë femër pranë. Nga ana tjetër, edhe në netët live që artisti ka pasur, është shoqëruar po me meshkuj, duke mos lënë vend për aludime. Nuk dihet nëse kjo histori e re që po nis po jetohet në fshehtësi të plotë, apo është vetëm një thashetheme që qarkullon në njerëzit pranë Romeos, si për ta bërë këtë histori edhe më të bujshme. Zërat për një ndarje u vulosën edhe më tej, kur Romeo u shfaq në një dasmë, në shoqërinë e Donaldit dhe Borës, por Heidi mungonte.

Ishte pikërisht kjo prova që fansat po prisnin, për të konfirmuar se dyshja e dashur, tashmë i ka dhënë fund. Tashmë, të shumtë janë ndjekësit që po kontrollojnë me imtësi rrjetet sociale të aktorit, për të parë nëse ka lëvizje që do të çonin në identifikimin e vajzës që ka nisur të shoqërohet me Romeon. Ishte fillimi i shtatorit, kur dhe vëllezërit Veshaj, Romeo dhe Donald festuan ditëlindjen e tyre, çfarë nxori në pah edhe krisjen mes dyshes.

Në 29 vjetorin e lindjes së tyre të dy moderatorët morën urime të veçanta nga familjarët dhe miqtë. Por Heidi Baçi, e dashura e Romeos me të cilën u njoh brenda shtëpisë së “Big-Brother Vip”, nuk u pa ta uronte moderatorin në rrjetet sociale. Kjo ngriti dyshimet se çifti i njohur ndoshta po kalon një krizë në marrëdhënien e tyre. Po ashtu, prej disa kohësh ata nuk kanë postuar foto me njëri-tjetrin në rrjetet sociale, ndërkohë që më parë kanë qenë më aktiv dhe të pandarë në profilet e tyre.

Dyshja shpesh herë ndanin në profilet e tyre çaste të bukura nën shoqërinë e njëritjetrit, ku nuk mungonin as momentet romantike e gazmore. Mesa duket krisja mes çiftit është reale dhe shkak ka qenë pikërisht rruga e ndryshme që kanë zgjedhur. Planet e çiftit kanë sjellë edhe përplasjet e para, ku teksa Romeo duket një hap më larg televizionit, e ndërsa Heidi ka zgjedhur që të investohet tek ekrani.

Kujtojmë që romanca mes çiftit filloi teksa të dy ata u bën pjesë e reality show-t të “BBV”, ata u përfolën mjaft nga publiku si dhe fituan dashurinë e tyre. Pas daljes nga shtëpia e famshme çifti filloi bashkëjetesën, ata u panë gjatë verës në vende të ndryshme me pushime. Shpesh dyshja u shfaq krahë Borës dhe Donaldit ku u duk se marrëdhënia mes tyre ishte e mirë. Këtë e ka shprehur edhe vetë Heidi në një intervistë teksa ka thënë që është e lumtur që i do shumë Romeon dhe Borën./Panoramaplus

Potenciali i rikthimit të emigrantëve, por a është gati Shqipëria t’i presë?

Pas shumë vitesh në emigracion, familja Prenga u kthye në shtëpinë e lindjes në Fishtë të Lezhës rreth 14 vite më parë, duke ngritur njësinë e parë të Agroturizmit në vend.

Shërbimet e tyre e kanë bërë të njohur Shqipërinë në të gjithë botën, teksa kanë rigjallëruar zonën, duke punësuar dhjetëra të rinj dhe qindra të tjerë sigurojnë të ardhura duke shitur prodhimet në zinxhirin e turizmit që ka ngritur familja Prenga.

Fshati Fishtë tani ka zhvilluar një miniklastër artizanati dhe shumë bujtina dhe restorante janë hapur në zonë pasi fshati “Fishtë” tani është shndërruar në markë. Bujqësia po zhvillohet dhe kulturat vendase po ringjallën.

Familja Prenga u bë një nga misionarët e parë të agroturizmit në vend dhe një shembull i mirë që po ndiqet nga qindra njësi. Prej kësaj përvoje, Shqipëria po ofron një produkt të veçantë turistik në Rajonin e Ballkanit që kombinon natyrën me ushqimin dhe fshatin.

Plot shembuj inkurajues ka në aktivitete dhe profesione të tjera, ku të rikthyerit po i japin vlerë të shtuar ekonomisë, por me tyre ka plot të zhgënjyer që janë kthyer kanë provuar dhe kanë ikur sërish.

Me gjithë shembujt pozitivë, Shqipëria nuk ka një shifër zyrtare të saktë të emigrantëve të rikthyer dhe për më tepër nuk është e qartë për potencialin e tyre.

Në institucionet shqiptare mungojnë të dhëna mbi rikthimet e emigrantëve, por Banka Botërore në studimin “Lëvizshmëria ndërkombëtare, si një strategji zhvillimi” që u publikua në korrik të vitit 2024 analizon të dhëna mbi rikthimet e emigrantëve në dy dekadat e fundit dhe gjendjen e tyre pas kthimit.

Studimi i Bankës përllogarit se rreth 250 emigrantë janë kthyer nga viti 2001 deri në vitin 2019 (të dhënat e fundit i përkasin 2019, pasi stoku i kthimeve të emigrantëve kryhet në anketa e posaçme që nuk bëhen çdo vit).

A po nxiten rikthimet?!

Rritja e ofertës për punë, pagat më të larta dhe zhvillimet pozitive në sektorin e turizmit mund të bëhen shkak për të frenuar emigracionin e të rinjve dhe nga ana tjetër, të nxisin kthimin e të larguarve.

Ciklet e emigrimit dhe imigrimit tregojnë se ka ardhur koha që Shqipëria të vlerësojë rikthimin e emigrantëve si një potencial me vlerë për zhvillimin e vendit në ardhmen.

Profesor Ilir Gëdeshi, i cili drejton Qendrën për Studime Ekonomike dhe Sociale me fokus edhe zhvillimet demografike në vend, vlerëson se ka ardhur koha për të hartuar një plan efikas për të nxitur rikthimin e imigrantëve, por fillimisht duhet të merren masa për të frenuar ikjet ende të larta në mesin e të rinjve dhe njerëzve të arsimuar.

Të rikthyerit përfaqësohen nga dy kategori. E para janë emigrantët e kthyer me forcë nga vendet e BE-së dhe Britania e Madhe, që përfaqësojnë azilkërkuesit. Kategoria e dytë, që është më e vogël në numër, përfaqësohet nga persona që kanë jetuar më gjatë në emigracion dhe duan të maksimizojnë fitimet nëpërmjet përvojës dhe kapitalit të fituar në emigracion.

Nga kthimi i kësaj kategorie, ekonomia e vendit ka përfitime më të mëdha. Një shembull është familja Prenga, e cila zotëron njësinë e agroturizmit “Mrizi i Zanave” në Fishtë të Lezhës.

Për emigrantët e kthyer, vendet kryesore pritëse kishin qenë Greqia, Italia dhe Gjermania. Kthimi nga Greqia dhe Italia ishte veçanërisht i përhapur pas krizës financiare të vitit 2008. Ndërsa kthimet nga Gjermania janë rritur vitet e fundit, pasi është një destinacion kryesor i synuar për azilkërkuesit nga Shqipëria pas vitit 2014.

Kjo kategori përfaqëson të kthyerit pa dëshirë që qëndrojnë në Shqipëri përkohësisht, sa të gjejnë mundësi të re emigrimi.

Profili i emigrantëve të kthyer

Emigrantët e rikthyer janë një grup heterogjen, megjithëse priren të jenë meshkuj në moshë pune me nivel të mesëm arsimor. Banka Botërore në studimin “Lëvizshmëria ndërkombëtare, si një strategji zhvillimi” referon se të kthyerit aktualë janë kryesisht burra të rinj në moshë pune (midis moshës 18-64 vjeç) me arsim të mesëm.

Sipas të dhënave nga Anketa Kombëtare e vitit 2013 mbi “Migracionin e Kthyer”, 50% e tyre ishin nën moshën 35 vjeç dhe 35% ishin nën moshën 30 vjeç. Kjo sugjeron se shumë imigrantë po kthehen në fazat e hershme të jetës së tyre.

Vetëm 6% e të kthyerve ishin mbi moshën 65-vjeçare të pensionit. Është interesante se gati 75% e të kthyerve ishin meshkuj, gjë që është jashtëzakonisht e ndryshme nga balanca gjinore e vërejtur te shqiptarët jashtë vendit. Për sa i përket statusit martesor, afro 50% ishin të martuar para emigrimit dhe 30% u kthyen beqarë në Shqipëri.

Të kthyerit ishin gjithashtu kryesisht me aftësi të ulëta, dhe mbi 50% kishin arsim të mesëm ose më pak. Vetëm rreth 6% e të kthyerve kishin arsim të lartë, megjithëse pothuajse gjysma e të kthyerve e kishin marrë arsimin e lartë jashtë vendit.

Përqindja e imigrantëve me diplomë profesionale gjithashtu u rrit nga 4.3% para emigrimit në 6.2% pas kthimit. Pak më shumë se 70% e imigrantëve të kthyer në anketën e 2013 kishin përvojë pune në tre sektorë kryesorë të fituar gjatë kohës jashtë vendit, bujqësi (14.6%), ndërtim (44.3%) dhe hotele dhe restorante (12%).

Të dhënat më të fundit nga Anketa e Migracionit Familjar në 2019 sugjerojnë se të kthyerit kanë nivele arsimore pak më të larta se të kthyerit para 2011. Shumica dërrmuese e të kthyerve gjatë viteve 2010 ishin ende në moshë pune (84%), por vetëm rreth 40% ishin nën moshën 35 vjeç dhe një 9% ishin mbi moshën e pensionit.

Të dhënat më të fundit tregojnë ende se gati 75% e të kthyerve janë meshkuj, çka tregon se burrat kanë shumë më shumë gjasa të imigrojnë në mënyrë ciklike ose sezonale dhe më pas të kthehen në krahasim me gratë. Të dhënat tregojnë se pas vitit 2011, rreth 12% e të kthyerve ishin me arsim të lartë.

Megjithëse shumica e të kthyerve aktualisht janë me aftësi të ulëta, ka gjasa që të kthyerit e ardhshëm të përfshijnë edhe më shumë imigrantë me arsim të lartë, pasi profili i atyre që emigrojnë ka ndryshuar dekadën e fundit.

Arsyet e kthimit

Një dallim i rëndësishëm në profilin e të kthyerve lind midis atyre që zgjedhin të kthehen dhe atyre që detyrohen të kthehen. Ky shpesh shihet si një dallim midis imigrantëve ekonomikë që zgjedhin të kthehen (për arsye të ndryshme) dhe azilkërkuesve të cilëve iu refuzohet hyrja dhe detyrohen të kthehen në Shqipëri, referon Banka Botërore.

Përgjithësisht arsyet e kthimit janë të përcaktuara nga kushtet e tyre aktuale në vendet ku kanë jetuar dhe nga përmirësimi i kushteve në Shqipëri. Ndërkohë që shumica e emigrantëve largohen nga Shqipëria në kërkim të mundësive për punësim, shumë prej tyre kthehen për shkak të mundësive të reja në Shqipëri.

Sipas Anketës së Bankës Botërore, mbi 26% e emigrantëve të kthyer pas 2011 raportuan se ishin kthyer për qëllime punësimi, megjithëse kjo ndryshonte sipas vendit të destinacionit, nga 17.6% e të kthyerve nga Gjermania në mbi 30% për të kthyerit nga Greqia.

Motivimi për kthim është hapja e një biznesi, e cila është një mënyrë fitimprurëse për të vënë në përdorim aftësitë e reja të fituara jashtë vendit. Shkalla e vetëpunësimit të të kthyerve u rrit nga 7.5% para migrimit në 21.6% pas kthimit.

Anketat kanë treguar se për disa imigrantë, motivimi për kthim mund të jetë për shkak të zvogëlimit të perspektivës në vendet e tyre të destinacionit. Për shembull, gjatë krizës financiare në Greqi, shkalla e papunësisë së shqiptarëve u rrit nga 6% në 40%, duke nxitur shumë prej tyre kthehen në Shqipëri.

Ndërsa shumë emigrantë kthehen për arsye ekonomike, të tjerë kthehen për motive familjare dhe të tjera. Të dhënat sugjerojnë se arsyet për kthim janë të lidhura me gjininë dhe variabla të tjerë demografikë.

Për shembull, gratë kanë më shumë gjasa të kthehen për arsye familjare sesa burrat.

Përfitimet ekonomike nga kthimi

Studimi i Bankës Botërore referon se pas krizës financiare të vitit 2008, emigrantët shqiptarë që u kthyen nga Greqia kishin ndikuar pozitivisht në tregun vendas të punës dhe për ata që nuk u larguan kurrë.

Hulumtimet tregojnë se një rritje me 1 pikë përqindje e imigrantëve të kthyer rriti shanset e punësimit të atyre që nuk emigruan kurrë me 0,6% dhe rriti pagat reale me 2-2,5%.

Ndikimet pozitive të tregut të punës nga të kthyerit u përkthyen në rritje ekonomike për vendin, pasi ata gjeneruan fitime për ekonominë lokale midis 0.8 dhe 1.3% të PBB-së 2009, duke kompensuar 60-80% të efektit negativ të reduktimit të remitancave gjatë të njëjtit vit.

Në këtë rast, një fuqi punëtore globale e rikthyer me aftësi dhe përvojë rezultoi një aset i rëndësishëm për zhvillim. Pavarësisht rritjes së fortë ekonomike në Shqipëri, tani ka mungesë të fortë të aftësive dhe imigrantët e kthyer mund të jenë në vendin e duhur për të plotësuar këtë boshllëk.

Sipas sondazheve, më shumë se 50% e bizneseve në Shqipëri u përballën me vështirësi në rekrutimin e punonjësve dhe atyre me përvojën e duhur të punës.

Në Barometrin e Ballkanit më 2023, mungesa e punonjësve u konsiderua shqetësimi kryesor i bizneseve. Për më tepër, projeksionet e ofertës dhe kërkesës për punë deri në vitin 2030 sugjerojnë se Shqipëria do të përballet me mungesë të fuqisë punëtore veçanërisht në vendet e punës me nivel të ulët arsimor.

Ndërkohë forca globale e punës ofron një grup punëtorësh me larmishmëri të aftësive dhe përvojës që mund të trajtojë këto boshllëqe dhe mungesa për Shqipërinë.

Në vitin 2019, 84% e imigrantëve të kthyer ishin në moshë pune dhe 36% ishin të papunë. Ofrimi i shërbimeve për të shfrytëzuar këtë forcë punëtore të kthyer mund të ketë ndikim të rëndësishëm pozitiv për rritjen dhe zhvillimin e Shqipërisë./Monitor