zoom

Bota

Shkencëtarët kanë ringjallur një virus “zombi” që kaloi 48,500 vjet i ngrirë

Temperaturat më të ngrohta në Arktik po shkrijnë ngricat e përhershme të rajonit dhe potencialisht po zgjojnë viruse që, pasi qëndrojnë në gjumë për dhjetëra mijëra vjet, mund të rrezikojnë shëndetin e kafshëve dhe njerëzve.

Ndërsa një pandemi e shkaktuar nga një sëmundje nga e kaluara e largët tingëllon si komploti i një filmi fantastiko-shkencor, shkencëtarët paralajmërojnë se rreziqet, megjithëse të ulëta, janë të nënvlerësuara. Mbetjet kimike dhe radioaktive që datojnë nga Lufta e Ftohtë, të cilat kanë potencialin të dëmtojnë jetën e egër dhe të prishin ekosistemet, mund të lëshohen gjithashtu gjatë shkrirjes.

Për të kuptuar më mirë rreziqet e shkaktuara nga viruset e ngrira, Jean-Michel Claverie, një profesor i mjekësisë dhe gjenomikës në Shkollën e Mjekësisë të Universitetit Aix-Marseille në Marsejë, Francë, ka testuar mostrat e tokës të marra nga permafrost siberian për të parë nëse ndonjë grimcë virale të përfshira në të janë ende infektive. Ai është në kërkim të asaj që ai e përshkruan si “viruse zombie” – dhe ai ka gjetur disa.

Më i vjetri ishte pothuajse 48,500 vjeç, bazuar në datimin me radiokarbon të tokës dhe erdhi nga një mostër e tokës e marrë nga një liqen nëntokësor 16 metra nën sipërfaqe.

Përpjekjet e tij për të zbuluar viruset e ngrira në permafrost u frymëzuan pjesërisht nga një ekip shkencëtarësh rusë, të cilët në vitin 2012 ringjallën një lule të egër nga një ind farë 30,000-vjeçar i gjetur në strofkën e një ketri. (Që atëherë, shkencëtarët kanë sjellë me sukses edhe kafshët e lashta mikroskopike në jetë.)

Vitin e kaluar, një ekip shkencëtarësh botoi kërkime mbi mostrat të marra nga Liqeni Hazen, një liqen me ujë të ëmbël në Kanada që ndodhet brenda rrethit Arktik.

Duke përdorur një analizë të modelit kompjuterik, ata sugjeruan se rreziku i përhapjes së viruseve ishte më i lartë afër vendit ku sasi të mëdha uji të shkrirë derdheshin në liqen – një skenar që bëhet më i mundshëm ndërsa klima ngrohet.