Kushti ishte që të mbrohej liqeni nga faktorët ndotës e shkatërrues. Por edhe pse kaluan 6 vite nga momenti që UNESCO caktoi detyrat e shtëpisë për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, shumë pak u realizuan.

Në dokumentin e vitit 2020, Komiteti konsideron se disa vendime dhe rekomandime të misioneve gjatë gjashtë viteve të fundit janë adresuar. Disa janë zbatuar vetëm pjesërisht ose në mënyrë të pamjaftueshme, dhe një numër prej tyre nuk janë adresuar fare.Raporti i misionit të monitorimit të UNESCO ishte një zhgënjim i vërtetë. Maqedonia e Veriut, ka pasur veprime të pamjaftueshme për të ndalur erozionin e ngadaltë në strukturën urbane që rrjedh nga konservimi, rindërtimi dhe zhvillimi i papërshtatshëm.

Sa i përket Shqipërisë, dobësitë akute që u vunë re në kohën e zgjerimit të pronës nuk janë kufizuar. Madje, po planifikohen projekte të reja që mund të jenë shumë të dëmshme për bregun e liqenit dhe gadishullin e Linit.

Ndërtesat e larta pranë liqenit, cilësia e dobët arkitektonike dhe përdorimi i tepruar i zonës bregdetare për infrastrukturën turistike, kanë pasur të gjitha një ndikim shumë negativ.

Raporti thekson erozion në dekada, i kombinuar me ndikimin e faktorit njeri në të dy pjesët e liqenit, sjell rrezik potencial që ky aset të hyjë në listën e pasurive të rrezikuara të trashëgimisë botërore.

Unesco vazhdon që t’i japë mundësinë dy shteteve që të përmirësojnë situatën. Pyetja është a kanë dëshirë këto dy vende që liqeni i Ohrit të jetë në listën e trashëgimisë botërore?! Zhvillimi urban duket se ka më shumë rëndësi si për Shqipërinë ashtu edhe për Maqedoninë e Veriut.

“Atë që kërkon ky komision është pritur me shqetësim te qytetarët sepse kërkohen mjaft ndalesa e pengesa për një zhvillim normal të qytetit por edhe të vendbanimeve. Ne jemi pro mbrojtjes së trashëgimisë kulturore të liqenit të Ohrit në tërësi, sepse edhe ne e mbrojmë por fundi fundit nuk prishet liqeni Ohrit me një mandat të një kryetari apo dy mandate ai ekziston 4 milionë vite dhe do të ekzistojë sigurisht sa të ekzistojë edhe bota. Në këtë situata duhet të jemi më të kujdesshëm por jo të jemi të dënuar apo të dëmtuar ne luftojmë pro për çdo kërkesë të UNESCOS me kusht që pas çdo bllokimi apo pengese të ketë edhe zgjidhje për një jetë më të mirë të qytetarëve”, u shpreh Ramiz Merko, kryetar i komunës Strugë.

Në 1 shkurt 2022 të dy shtetet dorëzuan nga një progres raport me strategjitë dhe punët e bëra për të shpëtuar liqenin nga lista e trashëgimive në rrezik. Inside Story ka siguruar formatin e raportit që kërkohej nga UNESCO si dhe të dy raportet që ka dorëzuar Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut.

Edhe pse është kërkuar një raport shumë strikt ku të jepeshin shpjegime për çka ishte bërë deri në atë moment, Shqipëria paraqet një dokument të paplotë. Më shumë duket si një detyrë kursi se sa një raport i mirëfilltë i kërkuar nga institucionet ndërkombëtare. Madje edhe po ta krahasojmë me raportin që ka paraqitur Maqedonia e Veriut lë për të dëshiruar.

Fillimisht janë hartuar dy raporte nga ministritë përkatëse, ndërkohë që kërkohet vetëm një ku të përmblidhen të gjitha informacionet. Gjithashtu raporti është mbushur me foto të aktiviteteve ndërkohë që kërkohen data projektesh, statistika si dhe shifra konkrete.

Liqeni i Ohrit nuk ka gjetur qetësi ndër dekada nga ujërat e zeza, mbetjet e minierave, mbetjet urbane, pesticidet dhe herbicidet. Ndërhyrjet e papërshtatshme të njerëzve po e përkeqësojnë drejt një pikë pa kthim. Rritja e urbanizimit dhe zhvillimi i infrastrukturës përgjatë bregut të liqenit është shoqëruar me konsum më të lartë të ujit dhe lëndës drusore.

Ndotja nga ujërat e zeza të patrajtuara dhe mbetjet e ngurta është përshkallëzuar. Kjo ka bërë që Unesco të shqyrtojë nëse Liqeni i Ohrit mund ta ruajë statusin që gëzon si pjesë e trashëgimisë botërore.

Për ti dhënë edhe një shans kësaj pasurie natyrore janë vendosur 12 rekomandime. Nëse ato realizohen liqeni do të vazhdojë të ruajë statusin. Mes pikave më të rëndësishme është ulja e ndotjes duke bërë trajtimin e ujërave të zeza, pastrimi i ndërtimeve të paligjshme, monitorimi dhe ruajtja e aseteve kulturore, si dhe një sërë pikash me karakter menaxherial dhe bashkëveprues./ Inside Story