Zyrtarët palestinezë kishin folur vazhdimisht për një shpërthim nëse nuk do të kishte përparim politik.

Duke iu drejtuar Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, Mbreti Abdullah II i Jordanisë tha: “Pa qartësi se ku qëndron e ardhmja e palestinezëve, do të jetë e pamundur të konvergohet në një zgjidhje politike  konflikti. Pesë milionë palestinezë jetojnë nën okupim – pa të drejta civile; nuk ka liri të lëvizshmërisë; asnjë fjalë për jetën e tyre.” Dhe së fundmi, inteligjenca egjiptiane thuhet se e kishte paralajmëruar Izraelin për një katastrofë nëse nuk kishte përparim politik.

Presidenti i ndjerë izraelit Shimon Peres citonte një fjalë të urtë arabe: Fil haraka baraka – ka një bekim në lëvizje. Fatkeqësisht, prej vitesh nuk ka asnjë lëvizje në frontin politik. Bisedimet e fundit publike midis izraelitëve dhe palestinezëve përfunduan në vitin 2014 dhe atë kohë, Sekretari i Shtetit i SHBA-së, John F. Kerry, fajësoi izraelitët për pezullimin e tyre.

Që atëherë, asnjë bisedë nuk është zhvilluar, edhe pse tre presidentë të SHBA – Barack Obama, Donald Trump dhe Joe Biden – kanë thirrur mantrën boshe të një zgjidhjeje me dy shtete.

Kjo mungesë e një procesi politik u komplikua nga nxitja e fundit e tensioneve fetare. Tri ditë para sulmit të Hamasit, Jordania, kujdestari i njohur i vendeve të shenjta në Jerusalem, i dërgoi një letër Ambasadës izraelite në Aman duke protestuar për faktin se “vizitorët” hebrenj kishin filluar të luteshin me zë të lartë në territorin e xhamisë al-Aksa. Në të njëjtën kohë, policia izraelite vendosi  kufizim moshe duke i penguar të rinjtë myslimanë palestinezë të hynin në xhami. Ndërsa udhëheqësit laikë palestinezë mund të jenë të hapur për një kompromis politik, udhëheqësit fetarë janë shumë më pak fleksibël kur çështjet e besimit janë në diskutim.

Nacionalistët hebrenj izraelitë po përmbysnin një marrëveshje status quo-je të orkestruar me kujdes për vendet e shenjta myslimane dhe veprimet e tyre kanë dëmtuar edhe komunitetin e krishterë në Jerusalem.

Muajin e kaluar në Romë, patriarku latin i Jeruzalemit, Kardinali Pierbattista Pizzaballa, ngriti shqetësimin në takimin me Papa Françeskun dhe e përmendi atë edhe në konferencën për shtyp.

Ai madje tha se Gaza ishte një “burg i hapur” – një deklaratë që zemëroi izraelitët të cilët kanë qenë të vetëkënaqur verbërisht për aq gjatë sa që nuk ishin në gjendje të dëgjonin këshilla as nga miqtë e tyre.

Sulmet e planifikuara me kujdes të shtunën prodhuan mizori që nuk mund të mohohen apo justifikohen. Asnjë kauzë e drejtë nuk e justifikon masakrën e të pafajshmëve në anën tjetër. Por ata zbuluan gjithashtu një të vërtetë themelore: njerëzit duan gjithmonë të jenë të lirë nga pushtimi dhe vendbanimet e huaja koloniale në tokën e tyre.

Palestinezët nuk kanë qenë në gjendje të çlirojnë tokën e tyre duke përdorur mjete politike. Përpjekjet për negociata nga Mahmoud Abbas, president i Autoritetit laik Palestinez, kanë rezultuar boshe, ashtu si edhe aktivizmi jo i dhunshëm për të bojkotuar Izraelin. Si rezultat, palestinezëve fetarë u ka mbetur pak zgjidhje tjetër veçse të përpiqen të mësohen me shtypjen e popullit të tyre.

Nuk ka asnjë mister se çfarë duhet të ndodhë më pas. Edhe pse është më e pakët se më parë mundësia, mbështetja për zgjidhje me dy shtete midis izraelitëve dhe palestinezëve është më e lartë se për çdo alternativë tjetër.

Por të kesh një shtet palestinez përkrah shtetit të Izraelit kërkon njohje nga Kombet e Bashkuara. Shtetet e Bashkuara kanë përdorur në mënyrë të përsëritur veton e tyre kundër të njëjtës çështje për të cilën ajo i kushton vëmendje.

Sapo dhuna të zbehet, Presidenti Biden duhet të njohë me guxim një shtet të pavarur dhe demokratik palestinez që jeton në paqe krah për krah me një Izrael të sigurt. Një veprim i tillë nuk do të kishte nevojë për bekimin e Kongresit. Pasi një shtet palestinez nën okupim njihet nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së, bisedimet produktive midis përfaqësuesve të shtetit të Izraelit dhe përfaqësuesve të shtetit të Palestinës mund të fillojnë më seriozisht.

Ky lloj propozimi mund të duket i çuditshëm për momentin, por nuk ka rrugë tjetër përpara. Marrë nga washingtonpost