- Aktualitet
- In Zoom
- Politikë
- Ekonomi
- Ide & Blog
- Kosova
- Rajoni
- Bota
- Sport
- Art & Kulturë
- Stil
- Kinema & Netflix
- Tech
Rrjetet Sociale
Aplikacion
Që atëherë, rrjeti social më i njohur në botë është ridizajnuar dhjetëra herë.
Por qëllimi i tij ka mbetur i njëjtë: të lidhë njerëzit në internet. Dhe të fitoni shumë para nga reklamat.
Ndërsa platforma mbush 20 vjeç, këtu janë katër mënyra se si Facebook ka ndryshuar botën.
1. Facebook ndryshoi lojën e mediave sociale
Rrjete të tjera sociale, si MySpace, ekzistonin përpara Facebook, por rrjeti social i Mark Zuckerberg u bë viral menjëherë kur u lançua në vitin 2004, duke dëshmuar se sa shpejt mund të fitonte një faqe në internet e këtij lloji.
Në më pak se një vit ajo kishte një milion përdorues dhe brenda katër viteve kishte kaluar MySpace – e nxitur nga risitë si aftësia për të “etiketuar” njerëzit në foto.
Realizimi i disa fotove dhe më pas etiketimi i miqve tuaj në rrjetin social ishte një element kryesor i jetës adoleshente në vitet e vona.
Deri në vitin 2012, Facebook kishte tejkaluar një miliard përdorues në muaj dhe, përveç një momenti të shkurtër në fund të vitit 2021 kur përdoruesit aktivë të përditshëm ranë për herë të parë, platforma ka vazhduar të rritet.
Duke u zgjeruar në vende më pak të lidhura dhe duke ofruar internet falas, kompania ka ruajtur dhe rritur numrin e përdoruesve të Facebook. Në fund të vitit 2023, Facebook raportoi se kishte 2.11 miliardë përdorues në ditë.
Duhet pranuar që Facebook-u është më pak i popullarizuar se dikur tek të rinjtë. Megjithatë, ai mbetet rrjeti social më i popullarizuar në botë dhe ka sjellë në një epokë të re të aktivitetit social në internet.
Disa e shohin Facebook-un dhe rivalët e tij si mjete fuqizuese për lidhje. Të tjerët i shohin ato si agjentë të varur të shkatërrimit.
2. Facebook i bëri të dhënat tona personale të vlefshme… dhe më pak personale
Facebook vërtetoi se like dhe dislike në postimet tona është jashtëzakonisht fitimprurëse.
Kompania mëmë e Facebook-ut, Meta, është një gjigant reklamash, krahas kompanive si Google.
Të enjten Meta raportoi më shumë se 40 miliardë dollarë të ardhura për tremujorin e fundit të 2023, kryesisht nga ofrimi i shërbimeve të reklamave. Rreth 14 miliardë dollarë u deklaruan si fitim.
Por Facebook ka treguar gjithashtu se ku mund të shkojë keq mbledhja e të dhënave. Meta është gjobitur disa herë për keqpërdorim të të dhënave personale.
Rasti më i publikuar ishte skandali i Cambridge Analytica në 2014, i cili bëri që Facebook të paguante 725 milionë dollarë për të zgjidhur veprimet ligjore për shkak të një shkeljeje të konsiderueshme të të dhënave.
Në vitin 2022, Facebook pagoi gjithashtu një gjobë prej 265 milion € (228 milion £) nga BE për lejimin e nxjerrjes së të dhënave personale nga faqja.
Dhe vitin e kaluar, kompanisë iu dha një gjobë rekord prej 1.2 miliardë eurosh nga Komisioni Irlandez i Mbrojtjes së të Dhënave, për transferimin e të dhënave të përdoruesve evropianë jashtë juridiksionit. Facebook aktualisht është duke apeluar kundër gjobës.
3. Facebook e bëri internetin politik
Duke ofruar reklama të synuara, Facebook është bërë një platformë kryesore për fushatën zgjedhore në mbarë botën.
Për shembull, në pesë muajt para zgjedhjeve presidenciale në SHBA të vitit 2020, ekipi i Presidentit aktual Donald Trump shpenzoi më shumë se 40 milionë dollarë në reklamat në Facebook, sipas hulumtimit të Statista.
Facebook ka pasur një dorë edhe në ndryshimin e politikës bazë – duke mundësuar grupe të ndryshme përdoruesish të mblidhen, të bëjnë fushatë dhe të planifikojnë veprime në shkallë globale.
Facebook dhe Twitter u tha se ishin vendimtare gjatë Pranverës Arabe për të ndihmuar në koordinimin e protestave dhe përhapjen e lajmeve për atë që po ndodhte në terren.
Por miratimi i Facebook për qëllime politike është kritikuar për disa nga pasojat e tij, duke përfshirë ndikimin e tij në të drejtat e njeriut. Në vitin 2018, Facebook ra dakord me një raport të OKB-së që thoshte se kishte dështuar të parandalonte njerëzit që përdornin platformën për të “nxitur dhunën” kundër njerëzve Rohingya në Mianmar.
4. Facebook-u nisi dominimin e Metës
Me suksesin e madh të Facebook, Mark Zuckerberg ndërtoi një rrjet social dhe perandori teknologjike që mbetet e paprecedentë për sa i përket përdoruesve dhe fuqisë së tij pasuese.
Kompanitë e reja, duke përfshirë WhatsApp, Instagram dhe Oculus, u blenë të gjitha dhe u ngarkuan me turbo nën ombrellën e kompanisë Facebook, e cila ndryshoi emrin e saj në Meta në 2021.
Meta tani thotë se më shumë se tre miliardë njerëz përdorin të paktën një nga produktet e saj çdo ditë.
Dhe kur nuk ka mundur t’i blejë rivalët e saj, Meta shpesh është akuzuar se i ka kopjuar – për të ruajtur dominimin.
Instagram Reels është përgjigja e kompanisë ndaj sfidës së paraqitur nga aplikacioni i ndarjes së videove TikTok; dhe Threads është përpjekja e Metës për të imituar X, i njohur më parë si Twitter.
Taktikat janë bërë më të rëndësishme se kurrë, falë konkurrencës në rritje dhe një mjedisi rregullator më të rreptë.
Në vitin 2022, Meta u detyrua të shesë me humbje prodhuesin e GIF-ve, Giphy, pasi rregullatorët e Mbretërisë së Bashkuar e bllokuan atë nga zotërimi i shërbimit për shkak të frikës së mbidominimit në treg.
